توسط : با توجه به استقبال گسترده از تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی خانگی و حمایت بانک‌ها و سازمان ساتبا از طریق اعطای وام‌های کم‌بهره، در این مقاله به بررسی دقیق مراحل اخذ مجوز احداث نیروگاه خورشیدی می‌پردازیم. در اینجا، فرایندهای اداری و فنی لازم برای بهره‌برداری از این طرح تشریح شده و چالش‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه به‌طور جامع آمده است.
(برای کسب اطلاعات بیشتر درباره جزئیات تسهیلات ۳۰۰ میلیونی کلیک کنید)
ایران با برخورداری از بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و میانگین تابش خورشیدی ۴.۵ تا ۵.۵ کیلووات‌ساعت بر مترمربع در روز، ازجمله کشورهایی است که ظرفیت بالایی برای توسعه انرژی خورشیدی دارد. مناطق مرکزی، جنوب‌شرقی و فلات مرکزی کشور — ازجمله استان‌های یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان — در صدر مناطق مستعد احداث نیروگاه‌های خورشیدی قرار دارند.
اخذ مجوز برای احداث نیروگاه خورشیدی
برای احداث و نصب نیروگاه خورشیدی در ایران، نیازمند طی مراحل قانونی و فنی مشخصی هستیم. این مراحل بسته به نوع نیروگاه متفاوتند.
ساتبا (سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق) زیرمجموعه وزارت نیرو است که وظیفه سیاست‌گذاری، صدور مجوز، خرید تضمینی برق و نظارت بر پروژه‌های انرژی‌های نو را بر عهده دارد.
- سایت رسمی ساتبا: www.satba.gov.ir
خدمات ساتبا شامل موارد زیر است:
- صدور مجوز احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر
- تنظیم قرارداد خرید تضمینی برق (PPA)
- معرفی پیمانکاران و تجهیزات تأییدشده
- نظارت بر بهره‌برداری و پرداخت مطالبات
مراحل اخذ مجوز برای نیروگاه خانگی
نیروگاه‌های خانگی معمولاً با ظرفیت ۲۰ کیلووات، مراحل ساده‌تری برای اخذ مجوز دارند:
- استعلام از شرکت توزیع برق منطقه‌ای برای بررسی امکان اتصال به شبکه و ظرفیت مجاز.
- ثبت‌نام در سامانه مهرسان یا سایر پلتفرم‌ها برای معرفی پروژه و انتخاب پیمانکار.
- ارائه مدارک مالکیت، مشخصات فنی و نقشه محل نصب.
- انعقاد قرارداد خرید تضمینی برق با ساتبا (در صورت فروش مازاد)
- توسط پیمانکار تأییدشده و اتصال به شبکه پس از تأیید فنی.
مراحل اخذ مجوز برای نیروگاه صنعتی یا تجاری
نیروگاه‌های صنعتی معمولاً دارای ظرفیت ۲۰ کیلووات تا چند مگاوات هستند و به مجوزهای تخصصی‌تر نیاز دارند:
- تهیه طرح توجیهی فنی و اقتصادی شامل ظرفیت، اطلاعات اولیه زمین، تجهیزات و برآورد تولید.
- ثبت درخواست در ساتبا برای صدور مجوز احداث و بررسی فنی.
- مطالعات اتصال به شبکه توسط شرکت برق منطقه‌ای (بررسی نقطه اتصال، ظرفیت شبکه، پایداری).
- اخذ مجوزهای محیط‌زیستی و ساخت (در صورت نیاز).
- انعقاد قرارداد خرید برق (PPA) با ساتبا یا خریدار خصوصی.
- نصب و راه‌اندازی توسط پیمانکار EPC و تأیید نهایی بهره‌برداری.
مدارک مورد نیاز برای ثبت‌نام
| نوع نیروگاه | مدارک اصلی |
|---|---|
| خانگی | سند مالکیت، کارت ملی، نقشه محل نصب، مشخصات تجهیزات اصلی (پنل، اینورتر و…)، فرم شرکت توزیع |
| صنعتی | طرح توجیهی، نقشه زمین، مجوز محیط‌زیست، مدارک حقوقی شرکت، فرم‌های ساتبا و توانیر |
برای احداث نیروگاه خورشیدی نیاز است با پیمانکاران متخصص در طراحی، نصب و راه‌اندازی سیستم‌های فتوولتائیک همکاری شود. برای آسانی این فرایند، سامانه‌ها و پلتفرم‌هایی طراحی شده‌اند که متقاضیان را به پیمانکاران معتبر متصل کنند.
۱. سامانه مهرسان
مهرسان سامانه رسمی وزارت نیرو برای ثبت‌نام و پیگیری نیروگاه‌های خورشیدی خانگی و کوچک است. این سامانه تحت نظارت ساتبا فعالیت میکند و امکان معرفی پیمانکار، ثبت اطلاعات پروژه، صدور صورتحساب برق تولیدی و پیگیری مطالبات را فراهم می‌سازد.
- ثبت درخواست احداث نیروگاه خورشیدی خانگی
- انتخاب پیمانکار از لیست تأییدشده
- مشاهده وضعیت پرداخت و تولید برق
- دریافت صورتحساب ماهانه
۲. سایر پلتفرم‌ها برای معرفی پیمانکار
الف) آچاره
این پلتفرم برای خدمات فنی و ساختمانی مورد نیاز نصب پنل خورشیدی، پیمانکاران را معرفی میکند. کاربران می‌توانند از این طریق با نصاب‌ها تماس بگیرند، قیمت بگیرند، نمونه‌کار ببینند و انتخاب کنند. هزینه نصب نیروگاه ۵ کیلوواتی در این سامانه حدود ۲۰۰ میلیون تومان اعلام شده که بخش عمده‌ای از آن مربوط به تجهیزات و کابل‌کشی است.
ب) ستاپ
پلتفرم تخصصی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر که خدمات مشاوره، طراحی و اجرای نیروگاه‌های خورشیدی را ارائه می‌دهد. برخی شرکت‌های EPC و تأمین‌کننده تجهیزات نیز در این پلتفرم فعال هستند. این پلتفرم نیز با بانک ملت همکاری دارد و وعده تسهیلات ۳۰۰ میلیونی با نرخ سود ۱۴ درصد را مطرح کرده است.
ج) برقتو
پلتفرمی خصوصی است و با بانک ملت همکاری دارد. وام ۳۰۰ میلیون تومانی با اقساط ۵ ساله و نرخ سود ۱۴ درصد را وعده داده است. نرخ خرید برق در برقتو متغیر و وابسته به بورس انرژی است (حدود ۵۵۰۰ تومان به‌ازای هر کیلووات‌ساعت) که برخلاف نرخ تضمینی ساتبا، نوسان‌پذیر است. برقتو خدمات طراحی، نصب، اخذ مجوز و اتصال به شبکه را به‌صورت کامل ارائه می‌دهد.
د) سوپراپلیکیشن ایریا
ایریا یک سوپراپلیکیشن جامع است که انواع خدمات در آن ارائه میشود و کاربران می‌توانند به بخش‌های مختلف آن دسترسی داشته باشند. فرایند درخواست احداث نیروگاه در بخش انرژی سوپراپلیکیشن
انتخاب پیمانکار مناسب
درصورتی‌که برای احداث نیروگاه پیمانکار انتخاب کنید، پیمانکار تمامی مراحل اخذ مجوز را انجام می‌دهد. انتخاب پیمانکار بسیار حائز اهمیت است.
| معیار انتخاب پیمانکار | توضیح |
| صلاحیت فنی | بررسی گواهی‌نامه‌ها، سوابق اجرایی، تأییدیه ساتبا |
| تضمین عملکرد | دریافت ضمانت‌نامه برای تجهیزات و تولید انرژی |
| قرارداد شفاف | تعیین دقیق خدمات EPC، زمان‌بندی اجرا، شرایط پرداخت |
| پشتیبانی پس از نصب | خدمات نگهداری، مانیتورینگ و تعمی‌رات دوره‌ای |
| مقایسه پیشنهادها | دریافت چند پیشنهاد و بررسی اقتصادی و فنی |
نکات مهم در قرارداد با پیمانکار
- محدوده خدمات (طراحی، نصب، تست، آموزش) به‌طور دقیق تعیین کنید.
- مشخص کردن زمان تحویل و جریمه تأخیر را مشخص کنید.
- به درج شرایط گارانتی تجهیزات و تضمین تولید توجه داشته باشید.
- مسئولیت‌ها در نگهداری و تعمی‌رات را تعیین کنید.
- نقشه‌های فنی و گزارش تولید پیش‌بینی‌شده را دریافت کنید.
مدارک و چک‌لیست نیروگاه خانگی (مقیاس تا ۲۰ کیلووات)
- تصویر کارت ملی مالک یا متقاضی
- سند مالکیت یا اجاره‌نامه محل نصب
- نقشه موقعیت محل نصب (پشت‌بام یا حیاط)
- مشخصات فنی تجهیزات پیشنهادی (پنل، اینورتر، سازه)
- گواهی‌های مالی و اعتبار سنجی (در صورت نیاز بانک یا ساتبا)
- فرم درخواست اتصال به شبکه از شرکت توزیع
- سامانه ثبت‌نام: مهرسان
مدارک مورد نیاز برای نیروگاه خورشیدی صنعتی-تجاری (مقیاس از ۲۰ کیلووات تا چند مگاوات)
- طرح توجیهی فنی و اقتصادی
- نقشه زمین و موقعیت جغرافیایی پروژه
- سند مالکیت زمین یا قرارداد واگذاری
- مجوز محیط‌زیست (در صورت نیاز)
- مطالعات اتصال به شبکه (مطالعه نقطه اتصال، ظرفیت، پایداری)
- مشخصات فنی تجهیزات و طراحی اولیه
- مدارک حقوقی شرکت (اساسنامه، شناسه ملی، روزنامه رسمی)
- سامانه ثبت‌نام: ساتبا + مهرسان (در صورت انشعابی‌بودن)
نکاتی درباره مدارک که باید به آن توجه کرد
• برای تأیید فنی و اتصال به شبکه ضروری است تا کاملاً به نقشه محل نصب دقت کنیم.
• تجهیزات نیروگاه خورشیدی باید از برندهای تأییدشده توسط ساتبا باشد.
• طرح توجیهی در پروژه‌های صنعتی باید شامل تحلیل مالی، بازدهی و زمان بازگشت سرمایه باشد.
• از آنجا که در پروژه‌های بزرگ، مطالعات شبکه توسط شرکت برق منطقه‌ای انجام میشود، ممکن است هزینه‌بر باشد.
• مدارک حقوقی شرکت برای پروژه‌های صنعتی الزامی است و باید به‌روز باشد.
مدل‌های قراردادی و تأمین مالی در نیروگاه‌های خورشیدی
برای احداث نیروگاه خورشیدی باید مدل قراردادی مناسبی انتخاب کنیم. در جدول زیر مدل‌های قراردادی رایج را مقایسه کردیم.
| نوع قرارداد | توضیح کاربردی |
| EPC (Engineering, Procurement, Construction) | پیمانکار کل پروژه را طراحی، تامین تجهیزات و اجرا میکند؛ مناسب برای پروژه‌های صنعتی و بزرگ. |
| O&M (Operation & Maintenance) | قرارداد نگهداری و بهره‌برداری پس از نصب؛ شامل تعمی‌رات، مانیتورینگ و تضمین عملکرد. |
| PPA (Power Purchase Agreement) | قرارداد فروش برق به خریدار مشخص (ساتبا یا بخش خصوصی) با نرخ و مدت مشخص؛ رایج در پروژه‌های صنعتی. |
| FiT (Feed-in Tariff) | خرید تضمینی برق توسط دولت با نرخ ثابت؛ معمولاً برای نیروگاه‌های خانگی و انشعابی. |
انواع روش‌های تأمین مالی
- سرمایه‌گذاری شخصی: تأمین کامل هزینه‌ها توسط مالک صورت می‌گیرد؛ برای پروژه‌های خانگی یا کسب‌وکارهای کوچک مناسب است.
- تسهیلات بانکی: وام از بانک‌های عامل با نرخ ترجیحی دریافت میشود؛ نیازمند طرح توجیهی و ضمانت. (برای نیروگاه‌های خانگی و همچنین صنایع تسهیلاتی تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است که برای کسب اطلاعات بیشتر وارد این لینک شوید.)
- سرمایه‌گذاری مشارکتی: همکاری با شرکت‌های EPC یا سرمایه‌گذار ثالث؛ همراه با تقسیم سود و مالکیت.
- مدل اجاره (BOT): پیمانکار نیروگاه را احداث کرده و پس از مدت مشخص به مالک واگذار میکند.
شاخص‌های اقتصادی مهم
| شاخص | توضیح |
| CAPEX | هزینه سرمایه‌گذاری اولیه (تجهیزات، نصب، مجوزها) |
| OPEX | هزینه‌های عملیاتی و نگهداری سالانه |
| IRR | نرخ بازگشت سرمایه؛ نشان‌دهنده سودآوری پروژه |
| LCOE | هزینه تمام‌شده تولید هر کیلووات‌ساعت برق؛ معیار مقایسه اقتصادی |
توجه داشته باشید که انتخاب مدل قراردادی و روش تأمین مالی، یکی از اصول موفقیت پروژه خورشیدی است. برای پروژه‌های خانگی، مدل FiT و سرمایه‌گذاری شخصی رایج تر است؛ در پروژه‌های صنعتی، قرارداد EPC و PPA همراه با فاینانس بانکی یا مشارکتی توصیه میشود.
بررسی مسائل حقوقی، مالکیت و فروش برق در نیروگاه‌های خورشیدی
- مجوزهای قانونی: شامل مجوز ساخت، محیط‌زیست، اتصال به شبکه و بهره‌برداری
- مالکیت زمین یا محل نصب: باید سند رسمی یا قرارداد واگذاری معتبر داشته باشد
- بیمه و مسئولیت مدنی: بیمه تجهیزات، مسئولیت نصب و خسارت احتمالی الزامی است
- مالیات و درآمد برق فروخته‌شده: درآمد حاصل از فروش برق مشمول مالیات است و باید در اظهارنامه مالیاتی ثبت شود
مالکیت برق تولیدی
• در نیروگاه خانگی، مالک برق تولیدی خود فرد است و او می‌تواند مازاد را به شبکه بفروشد یا ذخیره کند.
• در نیروگاه صنعتی، برق تولیدی متعلق به شرکت یا سرمایه‌گذار است و فروش به شبکه یا مصرف داخلی طبق قرارداد انجام میشود.
فروش برق به شبکه
• فروش تضمینی به ساتبا: برای نیروگاه‌های انشعابی (خانگی و کوچک) با نرخ مشخص و قرارداد بلندمدت (۲۰ ساله) فروش صورت می‌گیرد.
• فروش آزاد به صنایع یا مصرف‌کننده: در پروژه‌های بزرگ، برق می‌تواند به مصرف‌کننده صنعتی یا تجاری فروخته شود (از طریق تابلو سبز بورس انرژی).
• قرارداد PPA (فروش برق به خریدار مشخص): تعیین نرخ، مدت و شرایط فروش برق به خریدار مشخص؛ نیازمند ثبت در ساتبا یا توافق با شرکت برق منطقه‌ای است.
نکات قراردادی مهم
• مسئولیت‌ها و تعهدات طرفین به‌طور دقیق مشخص شود.
• بندهای مربوط به تأخیر، خسارت، فسخ و داوری درج شود.
• نحوه پرداخت، زمان‌بندی و تضمین‌ها تعیین شود.
• قرارداد در مراجع رسمی (در پروژه‌های بزرگ) ثبت شود.
تفاوت نیروگاه خورشیدی خانگی و صنعتی
ظرفیت نیروگاه خانگی تا حدود ۲۰ کیلووات است. برق تولیدی برای مصرف خانگی استفاده میشود و مازادش به شبکه فروخته میشود. نیروگاه صنعتی که برای کارخانه‌ها، مراکز تجاری یا فروش برق به شبکه ساخته میشود، دارای ظرفیت بیش از ۲۰ کیلووات تا چند مگاوات است و نیاز به مجوزهای بیشتر، مطالعات فنی و قراردادهای فروش برق دارد.
جدول هزینه و درآمد نیروگاه خورشیدی خانگی (سال ۱۴۰۴)
(هر کیلووات حدود ۳۵ میلیون+ ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینه تجهیزات)
| ظرفیت نیروگاه | هزینه تقریبی احداث | درآمد سالانه از فروش برق | بازگشت سرمایه تقریبی |
| ۵ کیلووات | ۱۷۵ تا ۲۱۰ میلیون تومان | ۳۴ تا ۴۹ میلیون تومان | ۴ تا ۵ سال |
| ۷.۵ کیلووات | ۲۶۵ تا ۳۱۰ میلیون تومان | ۵۲ تا ۷۴ میلیون تومان | ۴ تا ۵ سال |
| ۱۰ کیلووات | ۳۵۰ تا ۴۱۰ میلیون تومان | ۶۹ تا ۹۸ میلیون تومان | ۴ تا ۵ سال |
درآمد سالانه از فروش برق= ساعت تابش مؤثر*۳۶۵ (روز)*۳۸۲۰ (تومان نرخ خرید توسط ساتبا)*ظرفیت (کیلووات)
تابش مؤثر ایران: ۵ تا ۷ ساعت
نکات مهم
- هزینه‌ها شامل پنل، اینورتر، سازه، کابل‌کشی و نصب هستند.
- درآمد سالانه براساس نرخ خرید تضمینی برق توسط ساتبا، درآمد سالانه به مدت ۲۰ سال ادامه دارد و مطابق با تورم سالانه تعیین می شود.
احداث نیروگاه خورشیدی به‌صرفه است؟
با وجود اینکه انرژیِ خورشیدی یکی از پاک‌ترین منابعِ تولید انرژی مستقل از سوخت فسیلی است، مانند سایرِ منابع انرژی، چالش‌ها و محدودیت‌هایی دارد. شناخت دقیق مزایا و چالش‌های این نیروگاه‌ها، به گرفتن تصمیم صحیح کمک میکند.
مزایا
- • منبع تجدیدپذیر نامحدود انرژی
- • مؤثر در کاهش تولید گاز‌های گلخانه‌ای و آلودگی هوا به‌طور مستقیم
- • کاهش هزینه‌های برق با هزینه نگهداری پایین
- • طول عمر بالای پنل‌ها (۲۵ سال)
- • پتانسیل تابش بالای نور خورشید در ایران (۵ تا ۷ ساعت تابش مؤثر)
- • اشتغال‌زایی و توسعه محلی با ایجاد اشتغال برای نصب و نگهداری آن‌ها
- • قابلیت نصب در مقیاس‌های مختلف
چالش‌ها
- • هزینه بالای نصب اولیه
- • وابسته به شرایط جوی و کاهش راندمان در هوای ابری یا وجود گردوغبار
- • نیاز به فضای زیاد برای تولید برق در مقیاس بالا
- • چالش‌های نگهداری از قبیل تمیزکاری پنل‌ها
- • چالش‌های اخذ مجوزهای نصب پنل‌ها
با وجود استقبال از طرح وام ۳۰۰ میلیونی، بررسی عملکرد پلتفرم‌های مجری مانند آچاره، ستاپ و برقتو نشان می‌دهد که مسیر اجرا با چالش‌هایی مانند پیچیدگی‌های مجوزها همراه است. موفقیت در این سرمایه‌گذاری نیازمند انتخاب دقیق پیمانکار، آگاهی از شرایط اجرایی و بررسی دقیق نرخ‌های خرید برق است.
وام ۳۰۰ میلیونی نیروگاه خورشیدی؛ وعده‌ای که هنوز رنگ واقعیت نگرفته است
سؤالات متداول
مهرسان سامانه رسمی وزارت نیرو تحت نظارت ساتبا است که ثبت‌نام، صدور مجوز و خرید تضمینی برق را انجام می‌دهد. پلتفرم‌های خصوصی مانند آچاره، ستاپ، ایریا و برقتو خدمات طراحی، نصب، اخذ مجوز و اتصال به شبکه را ارائه می‌دهند و برخی از آن‌ها با بانک ملت برای ارائه تسهیلات همکاری دارند.
در مهرسان، نرخ خرید برق حدود ۳۸۲۰ تومان به‌ازای هر کیلووات‌ساعت است و به‌صورت تضمینی تا ۲۰ سال پرداخت میشود. در پلتفرم‌هایی مانند برقتو، نرخ خرید وابسته به بورس انرژی است و در سال ۱۴۰۴ حدود ۵۵۰۰ تومان اعلام شده، اما نوسان‌پذیر و غیرتضمینی است.
طبق داده‌های سال ۱۴۰۴، هزینه احداث نیروگاه ۵ کیلوواتی حدود ۱۷۰ تا ۲۱۰ میلیون تومان است و درآمد سالانه آن بین ۳۴ تا ۵۰ میلیون تومان برآورد میشود. بازگشت سرمایه در حدود ۴ تا ۵ سال ممکن است و با نرخ خرید تضمینی ساتبا، به‌مدت ۲۰ سال ادامه دارد.
بله. نرخ خرید تضمینی ساتبا مطابق با تورم سالانه تنظیم میشود و در قرارداد بلندمدت لحاظ می‌گردد.
در سامانه مهرسان، صورتحساب ماهانه صادر میشود و درآمد حاصل از فروش برق به‌صورت ماهانه پرداخت می‌گردد.
وام تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان با نرخ سود ۱۴ درصد و بازپرداخت ۵ ساله ارائه میشود. بانک ملت ازجمله بانک‌های عامل این طرح است و برخی پلتفرم‌ها مانند ستاپ و برقتو وعده همکاری در دریافت این تسهیلات را داده‌اند.
شامل استعلام از شرکت توزیع برق، ثبت‌نام در مهرسان، انتخاب پیمانکار، ارائه مدارک مالکیت و فنی، انعقاد قرارداد خرید برق و اتصال به شبکه است. بیشتر مراحل توسط پیمانکار انجام میشود.
بله. در پلتفرم‌هایی مانند آچاره و ستاپ، کاربران می‌توانند از میان پیمانکاران معرفی‌شده، گزینه مناسب را انتخاب کرده و نمونه‌کارها و قیمت‌ها را بررسی کنند.
بله. در قرارداد با پیمانکار می‌توان ضمانت‌نامه برای کیفیت تجهیزات و میزان تولید برق دریافت کرد.
بله. در صورت وجود فضای کافی و ظرفیت انشعاب، امکان افزایش ظرفیت نیروگاه وجود دارد، اما نیازمند مجوز مجدد و بررسی فنی است.
بله. مناطق مرکزی و جنوب‌شرقی ایران مانند یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان بیشترین پتانسیل تابش خورشیدی و بازدهی بالاتری دارند.
کارت ملی مالک، سند مالکیت یا اجاره‌نامه محل نصب، نقشه موقعیت، مشخصات تجهیزات پیشنهادی، و فرم درخواست اتصال به شبکه از شرکت توزیع.
بله. تجهیزات نیروگاه خورشیدی باید از برندهای تأییدشده توسط ساتبا باشند تا مجوز صادر شود و پرداخت‌ها انجام گیرد.
بله. درآمد حاصل از فروش برق باید در اظهارنامه مالیاتی ثبت شود و مشمول مالیات است، به‌ویژه در پروژه‌های صنعتی.
در پروژه‌های صنعتی یا پلتفرم‌هایی مانند برقتو، امکان فروش برق به مصرف‌کننده خصوصی یا از طریق بورس انرژی وجود دارد، اما نرخ آن نوسان‌پذیر است و نیازمند قرارداد PPA است.
قرارداد EPC شامل طراحی، تأمین تجهیزات و اجرا توسط پیمانکار است. FiT مربوط به خرید تضمینی برق توسط دولت با نرخ ثابت است. PPA قرارداد فروش برق به خریدار مشخص با نرخ و مدت توافقی است.
هزینه بالای نصب اولیه، وابستگی به شرایط جوی، نیاز به فضای زیاد، چالش‌های نگهداری و پیچیدگی‌های اخذ مجوز از جمله چالش‌های اصلی هستند.
بله. برخی شرکت‌ها مدل‌های BOT یا سرمایه‌گذاری مشارکتی ارائه می‌دهند که در آن مالک با سرمایه‌گذار یا پیمانکار همکاری میکند و سود یا مالکیت را تقسیم می‌کنند.
