توسط : با پیشرفت فناوری و افزایش نیاز به منابع تجدیدپذیر، انرژی دریایی (Marine Energy) که شامل انرژی جزر و مدی، موجی و جریان‌های دریایی می‌شود، اکنون در مسیر تبدیل‌شدن به منبعی پایدار و قابل‌اعتماد برای تولید برق پاک قرار گرفته است. پروژه‌های نوآورانه در اروپا و آسیا نشان می‌دهند که این فناوری، با وجود چالش‌هایی مانند خوردگی آب شور و جریان‌های شدید، می‌تواند سهمی مهم در گذار جهانی به انرژی پاک ایفا کند.
اگرچه بهره‌برداری از نیروی جزر و مد به قرن‌ها پیش و تمدن‌های باستانی مانند رومی‌ها بازمی‌گردد، این منبع انرژی پاک هنوز در سطح جهانی به‌طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته است. بااین‌حال، پیشرفت‌های فناورانه و افزایش نیاز به منابع تجدیدپذیر، پروژه‌های نوآورانه‌ای را در اروپا و آسیا پدید آورده که نشان می‌دهند انرژی دریایی می‌تواند از مرحله آزمایشگاهی فراتر رفته و بخشی از سبد تولید برق پاک جهان شود.
موج‌های دریا، اگرچه تحت تأثیر باد شکل می‌گیرند، به‌دلیل خاصیت اینرسی، انرژی را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کنند. این ویژگی، آن‌ها را حتی از نظر پایداری به گزینه‌ای قابل‌اعتمادتر نسبت به انرژی خورشیدی و بادی تبدیل می‌کند.
با وجود پتانسیل بالا، فناوری‌های مرتبط با انرژی موج و جزر و مد (کشندی) هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارند و به سیستم‌های پیچیده‌ای نیاز دارند که بتوانند در برابر شرایط سخت محیط‌های دریایی مقاومت کنند. خوردگی ناشی از آب شور و جریان‌های شدید جزر و مد از مهم‌ترین عوامل افزایش هزینه تولید این انرژی در مقایسه با دیگر منابع تجدیدپذیر هستند. بااین‌حال، طبق گزارش‌ها، با توسعه فناوری‌های جدید، هزینه تولید برق کشندی تا سال ۲۰۳۵ می‌تواند تا ۸۰ درصد کاهش یابد.
کره‌های بتنی غول‌پیکر در اعماق اقیانوس؛ انقلابی در ذخیره‌سازی انرژی‌های تجدیدپذیر
نیروگاه کشندی لارانس
نیروگاه‌های کشندی، اگرچه فناوری نسبتاً جدیدی در گذار انرژی محسوب می‌شوند، هم‌اکنون در نقاط مختلف جهان فعالند. در فرانسه، نیروگاه لارانس که قدیمی‌ترین و یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های این نوع در جهان است، از سال ۱۹۶۶ فعالیت می‌کند. این نیروگاه با ظرفیت ۲۴۰ مگاوات، حدود ۴۰ درصد از برق منطقه، حدود ۵۰۰ گیگاوات‌ساعت در سال، را تأمین می‌کند.
توسعه توربین‌های «حبابی» (bulb generators) به‌طور ویژه برای این نیروگاه آغاز شد و اکنون در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. هزینه ساخت این تأسیسات درمجموع حدود ۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ برآورد شده و ظرفیت تولید آن به ۲۴۰ مگاوات می‌رسد.
پروژه‌های انرژی دریایی در سراسر جهان
نیروگاه لارانس تا سال ۲۰۱۱ بزرگ‌ترین پروژه انرژی کشندی جهان محسوب می‌شد، تا اینکه نیروگاه کشندی «دریاچه سیهوا» متعلق به شرکت K-Water با ظرفیت ۲۵۴ مگاوات ساخته شد.
این نیروگاه از دیواره‌ای دریایی بهره می‌گیرد که در سال ۱۹۹۴ برای کنترل سیلاب ساخته شده بود و با ۱۰ توربین حبابی و میانگین دامنه عملیاتی کشندی ۵.۶ متر، برق تجدیدپذیر تولید می‌کند. عملیات ساخت آن در سال ۲۰۱۱ آغاز و در سال ۲۰۱۲ با هزینه‌ای معادل ۶۵۰ میلیون دلار به بهره‌برداری رسید.
در اسکاتلند، پروژه MeyGen از سال ۲۰۱۸ فعالیت خود را آغاز کرده و تاکنون بیش از ۵۱ گیگاوات‌ساعت برق تجدیدپذیر تولید کرده است. فاز دوم این طرح موفق به دریافت قرارداد تضمین خرید برق برای ظرفیت ۵۹ مگاوات شد و امکان توسعه ظرفیت آن تا ۳۹۸ مگاوات فراهم است. همچنین شرکت Orbital Marine Power با توربین شناور O2، قدرتمندترین توربین شناور کشندی عملیاتی جهان، برنامه‌هایی برای توسعه مزارع چندتوربینی در بریتانیا و آمریکا دارد.
۷ پیشگام انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان: الگوهایی موفق در مسیر توسعه پایدار
چشم‌انداز آینده؛ نقش انرژی دریایی در گذار به انرژی پاک
براساس پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA)، تا سال ۲۰۵۰ حدود ۹۰ درصد از برق جهان باید از منابع تجدیدپذیر تأمین شود. بااین‌حال، انرژی دریایی، با وجود پتانسیل قابل توجه، هنوز جایگاه مشخصی در استراتژی بسیاری از شرکت‌های بزرگ انرژی ندارد. هرچند پروژه‌های آزمایشی و پایلوت درحال اجرا هستند و برخی طرح‌ها نیز وارد مرحله ساخت شده‌اند، فناوری‌های موجی و کشندی فاصله زیادی تا نقش‌آفرینی اساسی در گذار انرژی دارند.
در سال ۲۰۲۵، هزینه تولید برق از انرژی دریایی حدود ۳۵۰ دلار به‌ازای هر مگاوات‌ساعت برآورد می‌شود؛ در حالی که این رقم برای گاز طبیعی در اروپا حدود ۳۶ دلار و برای انرژی بادی حدود ۵۰ دلار است. تجربه نشان داده که پیشرفت فناوری و کاهش هزینه‌ها ممکن است؛ برای مثال، در سال ۲۰۰۹ هزینه تولید برق از نیروگاه‌های خورشیدی بزرگ‌مقیاس حدود ۴۹۶ دلار به‌ازای هر مگاوات‌ساعت بود، اما تا سال ۲۰۲۵ به حدود ۵۰ دلار کاهش یافت؛ یعنی نزدیک به ۹۰ درصد کاهش طی ۱۶ سال.
طبق برآورد «مرکز شتابدهی انرژی‌های تجدیدپذیر فراساحلی» (Offshore Renewable Energy Catapult)، هزینه انرژی دریایی تا سال ۲۰۳۵ می‌تواند به حدود ۶۷ دلار به‌ازای هر مگاوات‌ساعت کاهش یابد؛ رقمی که حتی کمتر از قیمت کنونی برق هسته‌ای است، به شرط آنکه فناوری‌ها به مرحله تجاری‌سازی موفق برسند.
«سو بار» رئیس شورای انرژی دریایی بریتانیا می‌گوید: «با بیش از ۹۰ مگاوات ظرفیت بالقوه پروژه‌های انرژی کشندی که طی سال‌های آینده در اسکاتلند و ولز اجرا خواهد شد، نشانه روشنی از حرکت این فناوری به‌سمت آینده‌ای تجاری و پایدار دیده می‌شود. هدف بلندپروازانه ما در بریتانیا برای دستیابی به یک گیگاوات ظرفیت نصب‌شده تا سال ۲۰۳۵، ایجاب می‌کند راهبردهایی تعریف کنیم که اجرای فناوری دریایی را در سیستم انرژی کشور تقویت کنند.»
هزینه‌های پنهان
درحالی‌که برخی انرژی دریایی را راه‌حلی معجزه‌آسا برای ناترازی انرژی می‌دانند، این موضوع باعث نگرانی برخی فعالان محیط‌زیست شده است. نصب توربین‌های عظیم نیازمند حفاری‌های گسترده است و پس از نصب ممکن است با ایجاد تلاطم در آب، بر میزان نفوذ نور و درنتیجه بر جنگل‌های دریایی (فیتوپلانکتون‌ها و علف‌های دریایی) که غذای بسیاری از آبزیان هستند، تأثیر بگذارد.
آلودگی نوری، آلودگی صوتی، اختلالات الکترومغناطیسی، رسوب‌گذاری و نشت روغن – همگی از مخاطراتی هستند که باید پیش از پذیرش کامل فناوری‌های سبز جدید، با دقت مورد توجه قرار گیرند. اگرچه هدف نهایی، گذار انرژی و تکیه بر فناوری‌های سبز است، اما باید اطمینان حاصل کنیم که ترکیب مناسبی از انرژی‌های تجدیدپذیر را انتخاب می‌کنیم که کمترین تأثیر را بر حیات وحش و مناطق بکر طبیعی داشته باشد.
کدام سیاست‌ها می‌توانند به آینده‌ای با انرژی پاک منجر شوند؟ محققان پاسخ می‌دهند
