توسط : گزارش تصویری زیر که در visualcapitalist منتشر شده، براساس گزارش «بررسی آماری انرژی جهان ۲۰۲۵» انستیتو انرژی بوده و کشورهایی با بیشترین ظرفیت نصب‌شده انرژی خورشیدی را نشان می‌دهد. در این تصویر، ۱۵ کشور برتر از نظر مجموع ظرفیت نصب‌شده فتوولتاییک (PV) و انرژی خورشیدی متمرکز (CSP) تا سال ۲۰۲۴، همراه با نرخ رشد سالانه آن‌ها، نمایش داده شده است.
انرژی خورشیدی با سرعتی چشمگیر درحال گسترش در سراسر جهان است و به یکی از جریان‌های اصلی تحول در صنعت برق تبدیل شده است. طی سال‌های اخیر، بسیاری از کشورها سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در این حوزه انجام داده‌اند. آمارها نشان می‌دهند که نرخ رشد سالانه نصب سامانه‌های خورشیدی در بسیاری از کشورها دورقمی بوده است. این روند رشد، جایگاه انرژی خورشیدی را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌های تأمین انرژی در آینده تثبیت کرده است.
چین؛ پیشتاز نصب سامانه‌های خورشیدی در سال ۲۰۲۴
جدول زیر، اطلاعات مربوط به ۱۵ کشور برتر از نظر ظرفیت نصب‌شده انرژی خورشیدی تا سال ۲۰۲۴ را همراه با نرخ رشد سالانه هر کشور، نشان می‌دهد.
چین بار دیگر برتری خود را در حوزه انرژی خورشیدی تثبیت کرده و فاصله‌اش با سایر کشورها را بیش از پیش افزایش داده است. تا سال ۲۰۲۴، مجموع ظرفیت نصب‌شده انرژی خورشیدی در چین به ۸۸۷ هزار و ۹۳۰ مگاوات رسیده که فاصله چشمگیری با سایر کشورها دارد.
چین همچنین یکی از بالاترین نرخ‌های رشد سالانه در نصب سامانه‌های خورشیدی را با ۴۵.۶ درصد به ثبت رسانده و در سال ۲۰۲۴، حدود ۲۷۸ هزار مگاوات به ظرفیت خود افزوده است؛ رقمی که بیش از کل ظرفیت نصب‌شده بسیاری از کشورهای دیگر است!
در مقایسه، ایالات متحده نیز با رشدی دورقمی، ظرفیت خورشیدی خود را در سال ۲۰۲۴، به ۲۷.۵ درصد افزایش داده و ۳۸ هزار و ۲۶۵ مگاوات به شبکه افزوده است.
رشد سایر کشورها در بازار انرژی خورشیدی سال ۲۰۲۴
علاوه بر چین و آمریکا، کشورهای دیگری نیز با شتاب قابل‌توجهی وارد رقابت در بازار انرژی خورشیدی شده‌اند. این رشد سریع تا حد زیادی نتیجه کاهش چشمگیر هزینه تولید برق خورشیدی است که طی یک دهه گذشته بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و زمینه را برای توسعه گسترده‌تر این فناوری در سراسر جهان فراهم کرده است.
برای مثال، هند که اکنون سومین بازار بزرگ خورشیدی جهان است، ظرفیت خود را به ۹۷ هزار و ۳۸۴ مگاوات رسانده و رشد سالانه معادل ۳۳.۷ درصد داشته است. برزیل نیز با ثبت رشد ۴۰ درصدی در یک سال، ظرفیت نصب‌شده خود را به ۵۳ هزار و ۱۱۳ مگاوات رسانده است.
ترکیه در میان ۱۵ کشور نخست، بیشترین رشد نسبی را داشته و با رشد چشمگیر ۷۶.۱ درصدی، ظرفیت خود را به حدود ۲۰ گیگاوات رسانده است. فرانسه و لهستان نیز با رشدهای قابل‌توجه ۲۳.۷ درصد و ۲۳.۰ درصد، به‌سمت توسعه زیرساخت‌های خورشیدی حرکت کرده‌اند.
در مقابل، رشد انرژی خورشیدی در برخی بازارهای بالغ متوقف شده است. ژاپن تنها ۲.۸ درصد به ظرفیت نصب‌شده خود افزوده و ویتنام رشدی بسیار ناچیز معادل ۰.۴ درصد را تجربه کرده است.
رشد ظرفیت خورشیدی در ایران
ظرفیت نصب‌شده انرژی خورشیدی در ایران طی سال‌های اخیر با شیب ملایمی رو به افزایش بوده است، اما همچنان فاصله چشمگیری با استانداردهای جهانی و ظرفیت‌های بالقوه کشور دارد.
براساس آخرین آمار منتشرشده توسط سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)، تا خرداد ۱۴۰۴، مجموعاً حدود ۱۷۰۰ مگاوات ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر ایران بوده است که از این میزان، بیشترین سهم (۶۹ درصد و معادل با حدود ۸۷۰ مگاوات) متعلق به نیروگاه‌های خورشیدی بوده است. همچنین در تیرماه ۱۴۰۴، وزیر نیرو اعلام کرد: تولید برق انرژی‌های تجدیدپذیر ایران امروز به بیش از ۲۳۰۰ مگاوات می‌رسد.
افتتاح بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی کشور در شرق اصفهان؛ جهش ایران به جمع ۲۵ کشور برتر جهان
با وجود منابع تابش بسیار مناسب در اغلب نقاط کشور، به‌ویژه در استان‌های مرکزی، جنوب و شرق، سهم انرژی خورشیدی در سبد تولید برق ایران همچنان بسیار محدود است. در سال‌های اخیر، سیاست‌گذاری‌های جدید دولت در راستای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس و خانگی، به‌ویژه در مناطق محروم و روستایی، تا حدی به افزایش تقاضا برای نصب سامانه‌های فتوولتاییک منجر شده است.
همچنین طرح‌های حمایتی مانند خرید تضمینی برق تجدیدپذیر و تسهیلات بانکی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی، نقش مهمی در تشویق سرمایه‌گذاران داشته‌اند. بااین‌حال، چالش‌هایی مانند نوسانات نرخ ارز، دشواری در تأمین تجهیزات و تأخیر در پرداخت مطالبات تولیدکنندگان برق، همچنان از موانع اصلی رشد پرشتاب این بخش در ایران هستند.
