توسط : معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، در نشست تخصصی «محیط زیست در اندیشه فلسفه غرب و شرق» با حضور «شینا انصاری»، رئیس سازمان، بر ضرورت بازتعریف رابطه انسان و طبیعت تأکید کرد. وی با اشاره به پیچیدگی بحرانهای محیط زیستی گفت: «تنها ۲۰ درصد از این چالشها راهحل فنی دارند و ۸۰ درصد باقیمانده ریشه در مسائل اجتماعی و نگرشی دارد. بدون تغییر بنیادین در نگاه ما به طبیعت، تمام اقدامات صرفاً مسکنی موقتی خواهند بود.»
چالش فقدان دغدغه زیستمحیطی اصیل
«هادی کیا دلیری» با نقد سطحیبودن دغدغههای موجود در جامعه هشدار داد: «نگرانیهای کنونی عمدتاً انسانمحور است؛ ما وقتی آب قطع میشود برای تشنگی خودمان نگران میشویم، نه برای خشکیدن رودخانهها. دغدغه اصیل محیط زیستی زمانی شکل میگیرد که در رفاه کامل هم نگران موجودات دیگر و سلامت اکوسیستم باشیم.» وی این موضوع را با آموزههای دینی که طبیعت را مقدس میدانند پیوند زد و بر ضرورت احترام به حقوق تمام موجودات تأکید کرد.
معاون آموزش سازمان محیط زیست به تلاشهای دو سال اخیر برای یافتن راهکارهای میانرشتهای اشاره کرد: «ما به این نتیجه رسیدیم که باید از تلفیق نگاههای علمی، فلسفی و فرهنگی استفاده کنیم. سؤال اساسی اینجاست: آیا طبیعت شریک زندگی ماست یا ابزاری در خدمت انسان؟ فلسفه میتواند در بازتعریف این رابطه کمک کند.» وی از تشکیل کارگروههای تخصصی پس از این نشستها خبر داد که به بررسی عمیقتر این مفاهیم خواهند پرداخت.
مشارکت واقعی یا شعار؟
کیا دلیری با تفکیک میان مشارکت صوری و اصیل توضیح داد: «مشارکت واقعی یعنی سهیمکردن مردم در تصمیمگیریها، نه استفاده ابزاری از آنها. ما بهدنبال تبدیل آموزش به آگاهی هستیم، چرا که تغییر واقعی با آگاهی آغاز میشود.» وی هشدار داد حتی مسئولیت اجتماعی شرکتها اگر از درک عمیق نشأت نگیرد، به نتیجه ملموسی نخواهد رسید.
این مقام مسئول در پایان بر نقش محوری آموزش در ایجاد تحول تأکید کرد: «برای تغییرات بنیادین باید پذیرش اجتماعی ایجاد کنیم. آموزش باید چنان عمیق باشد که حتی در رفاه کامل هم حفظ محیط زیست را وظیفه اخلاقی خود بدانیم. این همان نقطهای است که باید با همکاری اندیشمندان، فیلسوفان و جامعهشناسان به آن برسیم.» سازمان محیط زیست امیدوار است با این نگاه جامعنگر، زمینههای تغییر رفتارهای مخرب زیستمحیطی را در سطح جامعه فراهم کند.
