توسط : تحلیل جدید مؤسسه Ember نشان می‌دهد که ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر در سال ۲۰۲۵ با رشدی ۱۱ درصدی به ۷۹۳ گیگاوات خواهد رسید. این جهش که عمدتاً از توسعه سریع پروژه‌های خورشیدی و بادی در چین ناشی می‌شود، جهان را به هدف سه‌برابر شدن ظرفیت تجدیدپذیرها تا سال ۲۰۳۰ نزدیک‌تر می‌کند؛ هرچند کارشناسان هشدار می‌دهند که تحقق این هدف بدون تعیین اهداف ملی بلندپروازانه‌تر و حفظ تداوم رشد سالانه ممکن نخواهد بود.
به گزارش امبر، نرخ رشد سالانه مورد نیاز برای تحقق سه‌برابر شدن ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰، باید به‌طور میانگین ۲۱ درصد از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۰ باشد. اما طبق گزارش جدید، نرخ واقعی رشد سالانه در فاصله ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ حدود ۲۹ درصد بوده است. بنابراین برای دستیابی به هدف جهانی سه‌برابر شدن ظرفیت، نرخ رشد مورد نیاز در بازه ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰ به حدود ۱۲ درصد کاهش می‌یابد؛ رقمی که در صورت تداوم روند فعلی، دستیابی به هدف را ممکن می‌کند.
این گزارش روند جهانی افزایش ظرفیت تجدیدپذیرها از زمان برگزاری نشست اقلیمی COP28 را بررسی کرده و میزان همسویی کشورها با مسیر تحقق هدف سه‌برابر شدن ظرفیت جهانی را ارزیابی می‌کند. همچنین، تحلیل اختصاصی Ember از اهداف ملی ظرفیت تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ را دربر می‌گیرد که شامل ۹۸ کشور و اتحادیه اروپا به‌عنوان یک بلوک است. این اهداف از منابع رسمی مانند برنامه‌های ملی، استراتژی‌های انرژی، دستورات اجرایی و مطالعات معتبر استخراج شده و آخرین به‌روزرسانی آن به ۱۵ اکتبر ۲۰۲۵ بازمی‌گردد.
در بخش دیگری از گزارش آمده است که ظرفیت‌های جدید انرژی تجدیدپذیر در سال ۲۰۲۵ بار دیگر با رشد چشمگیری همراه خواهد بود، به‌گونه‌ای که تحقق هدف سه‌برابر شدن ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ را دست‌یافتنی‌تر می‌سازد. به گفته Ember، این اقدام بزرگ‌ترین گام دهه جاری برای حفظ مسیر گرمایش زمین در محدوده ۱.۵ درجه سلسیوس است.
هدف سه‌برابر کردن ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰
در نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل COP28 در دسامبر ۲۰۲۳، رهبران جهان به توافقی تاریخی برای سه‌برابر کردن ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ دست یافتند. طبق گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) و آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA)، افزایش ظرفیت جهانی تجدیدپذیرها به حداقل ۱۱ تراوات تا سال ۲۰۳۰، بهترین مسیر برای حفظ هدف محدودسازی گرمایش زمین به ۱.۵ درجه سانتیگراد است.
با وجود این توافق تاریخی و رشد پیوسته ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در سال‌های اخیر، اهداف ملی کنونی کشورها تنها دستیابی به بیش از دو برابر شدن ظرفیت فعلی تا سال ۲۰۳۰ را پیش‌بینی کرده‌اند؛ رقمی که همچنان از هدف جهانی فاصله دارد.
کشورها در تحقق وعده‌های اقلیمی ناکام مانده‌اند؛ افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای و گرمایش زمین
کارشناسان معتقدند سه‌برابر شدن ظرفیت جهانی دست‌یافتنی است، اما نیازمند تلاش‌های پرشتاب‌تر و متوازن‌تر خواهد بود. انرژی‌های تجدیدپذیر با سرعتی چشمگیر در حال رشد هستند و نشان داده‌اند که می‌توانند در مقیاس بزرگ تأمین‌کننده انرژی شوند. با این حال، تحقق هدف ۱.۵ درجه و تضمین پایداری شبکه‌های برق، تنها با افزایش ظرفیت تولید ممکن نیست؛ بلکه تعادل میان انرژی خورشیدی و بادی، میان تولید و ذخیره‌سازی انرژی و نیز میان جاه‌طلبی و اجرای عملی اهداف اهمیت حیاتی دارد.
پیشتازی انرژی خورشیدی
رشد خیره‌کننده انرژی خورشیدی در سال ۲۰۲۵، ادامه سه سال رشد استثنایی این صنعت است. اکنون جهان می‌داند که می‌توان زیرساخت‌های تجدیدپذیر را با سرعتی بالا توسعه داد؛ گام بعدی، حفظ این شتاب در بخش خورشیدی و تسریع توسعه در حوزه‌های بادی و آبی است.
به باور پژوهشگران، سرعت و تداوم دو عامل کلیدی برای حفظ برق پاک مقرون‌به‌صرفه هستند. بسیاری از کشورها نیز تمرکز خود را از «افزایش ظرفیت» به «تثبیت نرخ بالای فعلی توسعه سالانه» تغییر داده‌اند و تعیین اهداف دقیق می‌تواند به برنامه‌ریزی بهتر برای حفظ این پایداری کمک کند.
نکات کلیدی
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که افزایش ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر در سال ۲۰۲۵ حدود ۱۱ درصد رشد خواهد داشت. براساس تحلیل جدید مؤسسه Ember از داده‌های ماهانه توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی تا سپتامبر سال جاری، سال ۲۰۲۵ نیز سالی رکوردشکن برای انرژی‌های تجدیدپذیر خواهد بود؛ رشدی که عمدتاً به‌دلیل گسترش سریع پروژه‌های خورشیدی و ادامه سرمایه‌گذاری گسترده چین به‌دست می‌آید.
طبق این گزارش، ظرفیت افزوده جهانی تجدیدپذیرها در سال ۲۰۲۵ به ۷۹۳ گیگاوات خواهد رسید، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۴ برابر با ۷۱۷ گیگاوات بود. این رشد ۱۱ درصدی بر پایه جهش‌های چشمگیر سال‌های اخیر بنا شده است؛ ۲۲ درصد در سال ۲۰۲۳ و ۶۶ درصد در سال ۲۰۲۲.
انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۵ ظرفیت خورشیدی ۹ درصد و ظرفیت بادی ۲۱ درصد افزایش یابد، هرچند در مجموع انرژی خورشیدی همچنان بیشترین سهم را از نظر ظرفیت جدید خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود چین به‌تنهایی ۶۶ درصد از ظرفیت جدید خورشیدی و ۶۹ درصد از ظرفیت جدید بادی جهان را در سال ۲۰۲۵ به خود اختصاص دهد.
با وجود این رشد سریع، رسیدن به هدف جهانی سه‌برابر شدن ظرفیت تجدیدپذیرها تا سال ۲۰۳۰ الزاماً نیازمند افزایش شتاب‌دار سالانه نیست؛ اما این به‌معنای آسان بودن مسیر نیز نیست. برای تحقق این هدف، باید از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۰ ظرفیت تجدیدپذیرها به‌طور میانگین سالانه ۲۱ درصد افزایش یابد.
بااین‌حال، از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ این رشد فراتر از انتظار بوده و به میانگین ۲۹ درصد در سال رسیده است. در نتیجه، از سال ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰ تنها به رشد سالانه ۱۲ درصدی نیاز است تا هدف جهانی محقق شود.
با وجود این، پیش‌بینی جدید آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۳۰، جهان هنوز با کسری ۱۵ درصدی در ظرفیت نصب‌شده مواجه خواهد بود؛ اما کسری در تولید برق بسیار بیشتر و حدود ۲۸ درصد است، زیرا بخش عمده این کمبود مربوط به انرژی بادی و آبی است که بازدهی تولید بالاتری نسبت به خورشیدی دارند.
در عین حال، اهداف ملی کشورها برای انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان کمتر از سطح مورد نیاز برای سه‌برابر شدن ظرفیت جهانی است. مجموع اهداف اعلام‌شده کشورها برای سال ۲۰۳۰ تنها از سال ۲۰۲۲ تاکنون ۸ درصد افزایش یافته و اکنون به ۷ هزار و ۷۹۳ گیگاوات رسیده است. این رشد اندک عمدتاً ناشی از افزایش هدف چین براساس تعهدات اقلیمی ۲۰۲۵ (NDC) و در مقابل، کاهش هدف آمریکا بوده است.
گزارش Ember تأکید می‌کند که کمبود اهداف بلندپروازانه در بخش‌های خورشیدی و بادی، صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر را از داشتن اطمینان بلندمدت محروم کرده است؛ عاملی که می‌تواند روند سرمایه‌گذاری، توسعه فناوری و دستیابی به اهداف جهانی اقلیم را با چالش مواجه سازد.
بیشتر بدانید: ۷۰ درصد ظرفیت جدید تولید برق جهان در ۲۰۲۴ از انرژی خورشیدی تأمین شده است
