توسط : محققان لباس فضایی نوینی ساختهاند که با باکتریهای خاصی آغشته شده که توانایی تغییر رنگ دارند و میتوانند در آینده به ابزاری مؤثر برای محافظت فضانوردان در برابر تشعشعات فضایی تبدیل شوند.
به گزارش اسپیس، پژوهشگران به همراه یک طراح مد در اسکاتلند درحال توسعه لباسهایی هستند که از مواد زیستی ساخته میشوند و بسته به میزان تشعشعات دریافتی، رنگ آنها تغییر میکند. هدف این طرح، ایجاد روشی بصری و ساده برای پایش میزان قرارگیری انسان در معرض تشعشعات خطرناک است.
قرار گرفتن طولانیمدت در معرض تشعشعات یونیزان میتواند پیامدهای جدی برای سلامت انسان، ازجمله افزایش خطر سرطان و اختلالات تولیدمثل، بههمراه داشته باشد. این تهدید برای فضانوردان بهمراتب شدیدتر است، زیرا تشعشعات کیهانی (GCR) در خارج از میدان مغناطیسی زمین شدت بالاتری دارند.
حال تیمی از پژوهشگران در قالب پروژهای با عنوان «پیشگامان فضایی رنگدانهدار» پارچهای طراحی کردهاند که با گونههای خاصی از باکتریها پوشش داده شده است. این باکتریها پس از قرارگرفتن در معرض تشعشعات، دچار تجزیه رنگدانه میشوند و درنتیجه، رنگ پارچه بهتدریج کمرنگ میشود. برای ایجاد الگوهای دقیق و قابل تکرار، در ساخت این پارچه از سوزنهای ویژه و فناوری چاپ سهبعدی استفاده شده است.
«ژیل بایلت»، سرپرست این پروژه، توضیح داد که تشعشعات، رنگدانههای باکتریها را تخریب میکند؛ فرایندی که از نظر زیستی مشابه آسیب تشعشعات به DNA انسان است. به گفته وی، این پدیده که در باکتریها به کاهش شدت رنگ منجر میشود، در بدن انسان میتواند خطر جهشهای ژنتیکی و ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
به گفته تیم پژوهشی، نمونه آزمایشی این پارچه با طیفی از رنگها شامل قرمز، زرد، صورتی، آبی و نارنجی، قرار است اوایل سال آینده توسط یک ماهواره کوچک PocketQube به فضا ارسال شود. تغییرات رنگ پارچه در طول زمان توسط دوربینهای نصبشده روی ماهواره ثبت خواهد شد تا عملکرد این فناوری در تشخیص میزان تشعشعات دریافتی طی چند ماه حضور در مدار زمین ارزیابی شود.
پژوهشگران همچنین تأکید کردهاند که باکتریهای بهکاررفته در این پارچه بیضرر هستند و علاوه بر کاربرد فضایی، بهعنوان جایگزینی پایدار و دوستدار محیطزیست برای رنگهای شیمیایی رایج نیز مورد بررسی قرار گرفتهاند. این فناوری میتواند در زمین نیز برای افرادی که بهطور مداوم در معرض تشعشعات بالاتر از حد معمول قرار دارند، مانند کارکنان مراکز تصویربرداری پزشکی مانند سیتیاسکن، مفید باشد.
«کیتی توبینگ»، طراح این لباسها، هدف پروژه را تولید پارچهای توصیف کرد که در عین جذابیت بصری، بهراحتی قابل خوانش باشد؛ بهگونهای که تنها با یک نگاه بتوان میزان محوشدگی رنگ و درنتیجه سطح بالقوه خطر تشعشعات را تشخیص داد.
