توسط : استخراج رمزارز در ایران به‌دلیل فشار سنگین بر شبکه برق سراسری، در قوانین کشور جرم‌انگاری شده و هرگونه فعالیت بدون مجوز، تخلف محسوب می‌شود. بااینحال، قانون‌گذار راهی برای فعالیت قانونی در این حوزه در نظر گرفته است: استفاده از انرژی خورشیدی در شهرک‌ها، نواحی و مناطق آزاد صنعتی. در واقع تنها واحدهایی که از پنل‌های خورشیدی برای تأمین برق استفاده کرده و مجوزهای لازم را دریافت کنند، می‌توانند به‌طور رسمی فعالیت داشته باشند. در این مقاله از کلین پست، به بررسی ابعاد مختلف استخراج رمزارز با پنل خورشیدی و الزامات قانونی آن می‌پردازیم.
گفتنی است که شرکت توانیر پیش‌تر با صدور اطلاعیه‌ای رسمی، فعالیت تمامی مزارع استخراج رمزارز را در فصل تابستان ممنوع اعلام کرده بود. اکنون با آغاز مهرماه، مجدداً امکان فعالیت ماینرها، مشروط بر رعایت الزامات قانونی و استفاده از منابع انرژی مجاز مانند پنل‌های خورشیدی، فراهم شده است.
مقررات و مجوزهای قانونی در ایران برای استخراج رمزارز
با استناد به شیوه‌نامه وزارت صمت در ۱۰ اسفند ۱۴۰۰، استخراج رمزارز تنها با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مجاز بوده و متقاضیان باید مجوز تأسیس و پروانه بهره‌برداری مشروط به تأیید ساتبا مبنی بر استفاده از برق خورشیدی دریافت کنند. همچنین نیروگاه‌های خورشیدی موجود نیز می‌توانند با عقد قرارداد رسمی، برق خود را به مزرعه‌های استخراج اختصاص دهند.
متقاضیان ابتدا مجوز لازم را از وزارت صمت دریافت کنند، سپس دستگاه‌های ماینر را از مسیرهای رسمی گمرک وارد کرده و فعالیت خود را تنها در شهرک‌ها، نواحی و مناطق آزاد صنعتی آغاز کنند. تعرفه برق مصرفی نیز براساس دستورالعمل‌های مصوب به‌صورت ویژه محاسبه و دریافت می‌شود.
یکی از مهم‌ترین الزامات قانونی برای فعالیت در این حوزه، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است. طبق مقررات توانیر، متقاضیان باید به‌ازای هر یک مگاوات مصرف برق، ظرفیت خورشیدی معادل پنج مگاوات نصب کنند. انرژی تولیدی پنل‌های خورشیدی در طول روز به شبکه سراسری تزریق شده و درمقابل، توانیر برق موردنیاز برای استخراج را در ساعات غیرپیک (شبانه) تأمین می‌کند.
در شیوه‌نامه‌های جدید، محدودیت ۱۰۰ کیلووات برداشته شده و مزرعه‌های کوچک با یک ماینر نیز می‌توانند با تأمین برق از پنل، مجوز قانونی دریافت کنند.
بااینحال، استقرار دستگاه‌های استخراج در اماکن مسکونی، تجاری و کشاورزی ممنوع بوده و تنها فعالیت در محدوده‌های تعیین‌شده مجاز است. هرگونه تخطی از این مقررات به‌عنوان فعالیت غیرقانونی شناخته می‌شود و متخلفان با جریمه نقدی، توقیف تجهیزات، قطع انشعاب و حتی محرومیت دائم از برق مواجه خواهند شد.
گفتنی است به گفته وزیر نیرو، هر دستگاه ماینر تقریباً معادل یک کولر گازی به‌صورت ۲۴ ساعته برق مصرف می‌کند و درمجموع این تجهیزات حدود ۱۰۰۰ مگاوات بار اضافی بر شبکه تحمیل کرده‌اند.
در انتهای این متن، مراحل اخذ مجوز برای استخراج قانونی رمزارز به‌طور خلاصه آورده شده است.
استخراج رمزارز با پنل خورشیدی
ازآنجاکه ماینینگ رمزارز فرایندی پیوسته، پرمصرف و بسیار حساس به نوسانات برق است، طراحی یک سیستم خورشیدی مناسب برای این منظور نیازمند توجه به مجموعه‌ای از الزامات فنی است. ویژگی‌های کلیدی پنل‌های خورشیدی مناسب برای ماینینگ به شرح زیر است:
- توان بالا: پنل باید در شرایط تابش کامل نور خورشید توان بالایی تولید کند تا تعداد کمتری پنل برای تأمین برق ماینرها موردنیاز باشد.
- راندمان بالا: به‌دلیل مصرف قابل‌توجه برق ماینرها، پنل باید در هر مترمربع بیشترین انرژی ممکن را تولید کند.
- پایداری در دماهای بالا: در مناطق گرمسیری ایران مانند یزد یا طبس، افت راندمان پنل در دماهای بالا باید حداقلی باشد.
- عمر مفید طولانی و گارانتی معتبر : با توجه به سرمایه‌گذاری اولیه بالا، پنل باید حداقل ۲۵ سال عمر مفید و گارانتی مطمئن داشته باشد.
- مقاومت در برابر شرایط محیطی : برخورداری از استاندارد حفاظتی IP67 یا بالاتر برای مقاومت در برابر گردوغبار و بارش باران ضروری است.
- سازگاری با تجهیزات جانبی : ولتاژ و جریان خروجی پنل باید با باتری‌های ذخیره‌ساز و اینورترهای صنعتی مورد استفاده در ماینینگ سازگار باشد.
چنین مجموعه‌ای می‌تواند پایداری و بهره‌وری سیستم ماینینگ رمزارز با انرژی خورشیدی را تضمین کرده و ریسک‌های ناشی از نوسانات برق یا شرایط محیطی را به حداقل برساند.
در ادامه، جدولی از ویژگی‌های پنل مناسب (اعداد برای سال ۲۰۲۴ است) برای استخراج رمزارز داریم:
| ویژگی | مقدار | توضیح |
| توان اسمی هر پنل | ۴۰۰ وات | رایج‌ترین مدل در بازار ایران |
| راندمان تبدیل انرژی | ۱۸ درصد تا ۲۲ درصد | بسته به برند و کیفیت ساخت |
| توان واقعی تولید روزانه | ۱.۶ تا ۲.۲ کیلووات‌ساعت | در شرایط تابش ۴.۵–۵.۵ کیلووات‌ساعت/متر² |
| دمای کاری مجاز | منفی ۴۰ تا مثبت ۸۵ درجه سانتی‌گراد | مناسب برای اقلیم گرم و خشک ایران |
| دمای عملکرد بهینه | ۲۵ تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد | در این بازه افت راندمان حداقلی است |
| ضریب افت راندمان در گرما | حدود ۰.۳ درصد به‌ازای هر درجه افزایش دما | برای دماهای بالای ۲۵ درجه |
| ابعاد هر پنل | حدود ۱.۷ متر × ۱ متر | فضای مورد نیاز برای نصب |
| وزن هر پنل | ۱۸ تا ۲۲ کیلوگرم | بسته به برند |
| استاندارد مقاومت محیطی | IP67 یا IP68 | مقاوم در برابر گرد و غبار و باران |
| عمر مفید پنل‌ها | ۲۵ تا ۳۰ سال | با گارانتی عملکرد ۸۰ درصد تا پایان عمر |
| قیمت هر پنل در سال ۲۰۲۴ | ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان | بسته به برند و کیفیت ساخت |
مشخصات فنی سیستم خورشیدی برای استخراج رمزارز
اینورتر (Inverter):
| پارامتر | مقدار پیشنهادی |
| نوع | سینوسی خالص (Pure Sine Wave) |
| توان خروجی | ۵ تا ۱۰ کیلووات برای هر ماینر |
| راندمان تبدیل | ۹۵ درصد تا ۹۸ درصد |
| ولتاژ ورودی | ۴۸ ولت DC (رایج در سیستم‌های بزرگ) |
| ولتاژ خروجی | ۲۲۰ ولت AC (سازگار با ماینرها) |
| قیمت تقریبی (۲۰۲۴) | ۴۰ تا ۸۰ میلیون تومان |
استفاده از اینورترهای صنعتی با قابلیت حفاظت در برابر نوسان و اضافه‌بار توصیه می‌شود.
باتری ذخیره‌ساز (Battery Bank):
برای ذخیره برق تولیدی برای استفاده در شب یا ساعات کم‌تابش:
| پارامتر | مقدار پیشنهادی |
| نوع | لیتیوم یون یا ژل VRLA |
| ظرفیت | ۲۰ تا ۳۰ کیلووات‌ساعت برای هر ماینر |
| عمق دشارژ مجاز | ۸۰ درصد برای لیتیوم / ۵۰ درصد برای ژل |
| عمر مفید | ۵ تا ۱۰ سال |
| دمای کاری | ۰ تا ۵۰ درجه سانتی‌گراد |
| قیمت تقریبی (۲۰۲۴) | ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان برای ظرفیت کامل یک ماینر |
باتری‌های لیتیوم با راندمان بالاتر و عمر طولانی‌تر توصیه می‌شوند، هرچند قیمت بالاتری دارند.
استراکچر نصب و تجهیزات مکانیکی:
| پارامتر | مقدار پیشنهادی |
| جنس | فولاد گالوانیزه یا آلومینیوم ضدزنگ |
| زاویه نصب | ۳۰ تا ۳۵ درجه برای مناطق مرکزی ایران |
| قابلیت تنظیم زاویه | ترجیحاً متحرک یا ردیاب خورشیدی |
| مقاومت باد | تا ۱۲۰ کیلومتربرساعت |
| قیمت تقریبی (۲۰۲۴) | ۵۰ تا ۸۰ میلیون تومان برای ۲۰ پنل |
برای استخراج رمزارز به چند پنل خورشیدی نیاز است؟
به‌طور معمول دستگاه‌های رایج ماینینگ مانند Antminer S19 Pro حدود ۳۲۵۰ وات برق مصرف می‌کنند. این میزان مصرف به آن معناست که برای تأمین برق یک ماینر در طول شبانه‌روز، به حدود ۷۸ کیلووات‌ساعت انرژی در روز نیاز داریم (3250kw × 24h = 78 kw/h). برای مقایسه، میزان مصرف برق یک خانه طی ۲۴ ساعت، حدود ۲۸ کیلووات‌ساعت است.
در مناطق آفتابی ایران نظیر یزد یا کرمان، این میزان انرژی را می‌توان با نصب حدود ۲۰ تا ۲۵ پنل خورشیدی ۴۰۰ واتی تولید کرد. البته این برآورد به شرایط واقعی مانند شدت تابش خورشید، ساعات مفید روزانه، کیفیت پنل‌ها و میزان افت راندمان در دماهای بالا نیز بستگی دارد. بنابراین طراحی سیستم خورشیدی برای ماینینگ باید همراه با در نظر گرفتن تجهیزات جانبی ذخیره‌سازی و مدیریت انرژی انجام شود تا برق پایدار و بدون وقفه در اختیار دستگاه‌ها قرار گیرد.
پنل‌های مناسب موجود در بازار:
به‌طور کلی، سه نوع پنل اصلی مناسب برای استخراج رمز ارز در بازار موجود است. در جدول زیر، مقایسه‌ای از سه نوع پنل رایج داریم:
| نوع پنل | راندمان (%) | توان اسمی (وات) | ضریب افت راندمان در گرما (%/°C) | دمای کاری (°C) | فضای مورد نیاز | مناسب برای ماینینگ |
| مونوکریستال | ۱۸–۲۲ | ۳۹۰–۴۵۰ | ۰.۳ تا ۰.۴ | منفی ۴۰ تا مثبت ۸۵ | کم | بسیار مناسب |
| پلی‌کریستال | ۱۵–۱۷ | ۳۲۰–۳۸۰ | ۰.۴ تا ۰.۵ | منفی ۴۰ تا مثبت ۸۵ | متوسط | قابل استفاده با محدودیت |
| فیلم نازک | ۱۰–۱۳ | ۷۰–۱۵۰ | ۰.۲ تا ۰.۳ | منفی ۲۰ تا مثبت۶۰ | زیاد | نامناسب |
به‌طور خلاصه، برای استخراج رمزارز، پنل‌های مونوکریستال به‌دلیل راندمان بالاتر و عملکرد مناسب در شرایط تابش شدید، بهترین گزینه در بیشتر مناطق ایران به شمار می‌آیند. پنل‌های پلی‌کریستال بیشتر برای پروژه‌های کم‌هزینه یا مناطق با شرایط معتدل کاربرد دارند. پنل‌های فیلم نازک نیز به‌دلیل راندمان پایین و نیاز به سطح گسترده، گزینه مناسبی برای ماینینگ محسوب نمی‌شوند.
آیا استخراج رمزارز با پنل خورشیدی در ایران به‌صرفه است؟
برای پاسخ به این سؤال، ابتدا مزایا و چالش‌های استفاده از پنل خورشیدی برای استخراج رمزارز را بررسی می‌کنیم.
مزایا و فرصت‌ها
استفاده از پنل‌های خورشیدی برای استخراج رمزارز، علاوه بر جنبه قانونی و فنی، مزایا و فرصت‌های قابل‌توجهی به‌همراه دارد. برای مثال، می‌تواند هزینه‌های بلندمدت را کاهش دهد؛ چرا که نیاز به خرید برق از شبکه عمومی حذف شده، استقلال از تعرفه‌های دولتی ایجاد می‌شود و حتی امکان فروش برق مازاد به شبکه وجود دارد.
با نصب پنل‌های خورشیدی، دیگر نگرانی از بابت قطعی برق نخواهید داشت و مطمئن خواهید بود که استخراج بیت‌کوین شما مستقل از سیاست‌ها و محدودیت‌های مصرف انرژی در ایران انجام می‌شود.
همچنین، بهره‌گیری از انرژی خورشیدی اثرات زیست‌محیطی را کاهش می‌دهد؛ تولید گازهای گلخانه‌ای کاهش یافته، منابع طبیعی حفظ می‌شوند و فعالیت‌ها با اهداف توسعه پایدار همراستا می‌شوند.
چالش‌ها و محدودیت‌ها
بااینحال، استخراج رمزارز با انرژی خورشیدی با چالش‌ها و محدودیت‌هایی همراه است. از نظر فنی، نوسانات تولید انرژی خورشیدی، نیاز به باتری‌های ذخیره‌ساز، نگهداری دوره‌ای تجهیزات و محدودیت فضای نصب، از اصلی‌ترین مسائل هستند. توجه کنید که برای کسب درآمد قابل توجه از پنل‌های خورشیدی، در اختیار داشتن فضای وسیع یک ضرورت است.
با هر مترمربع زمین چقدر برق می‌توان تولید کرد؟
به‌لحاظ قانونی نیز این فعالیت مستلزم اخذ مجوز رسمی از وزارت صمت و ساتبا است و ابهام در قوانین مالیاتی و نبود شفافیت در تعرفه‌های فروش برق، مشکلاتی را ایجاد می‌کند. علاوه‌براین، هزینه اولیه بالای تجهیزات، نوسانات قیمت رمزارزها و نیاز به مدیریت فنی دقیق، چالش‌های اقتصادی و عملیاتی این فعالیت را شکل می‌دهند.
راهکارهای پیشنهادی
برای کاهش این محدودیت‌ها، راهکارهایی پیشنهاد شده است؛ ازجمله استفاده از ردیاب‌های خورشیدی برای افزایش بازدهی تا ۳۰ درصد، ترکیب منابع انرژی مختلف (خورشیدی، بادی و شبکه برق) برای پایداری بیشتر، بهره‌گیری از سیستم‌های مدیریت هوشمند مصرف انرژی و انتخاب موقعیت‌های جغرافیایی با تابش مناسب مانند یزد، طبس، کرمان و سیرجان.
بنابراین، با توجه به مجموع مزایا، چالش‌ها و تحلیل اقتصادی، می‌توان نتیجه گرفت که استخراج رمزارز با پنل خورشیدی در ایران، درصورت طراحی دقیق سیستم، رعایت الزامات قانونی و دیدگاه بلندمدت سرمایه‌گذاری، به‌صرفه است.
مراحل اخذ مجوز برای استخراج قانونی رمزارز
برای آغاز فعالیت استخراج رمزارز در ایران، فعالان این حوزه باید چندین مجوز قانونی از نهادهای مختلف دریافت کنند. نخستین گام، اخذ مجوز فعالیت صنعتی از وزارت صمت است. این مجوز مستلزم ثبت اطلاعات در سامانه بهین‌یاب، ارائه طرح توجیهی و تعیین محل فعالیت است. دارنده این مجوز می‌تواند واحد استخراج رمزارز را با استفاده از برق غیر یارانه‌ای راه‌اندازی کند.
گام بعدی دریافت مجوز تأمین برق خورشیدی از سازمان ساتبا است. متقاضیان باید یک نیروگاه خورشیدی مستقل احداث کرده و پس از ثبت نیروگاه و ارائه مشخصات فنی، امکان عقد قرارداد خرید تضمینی برق را داشته باشند. این مجوز به‌طور مشخص برای تأمین قانونی انرژی موردنیاز ماینرها از منابع تجدیدپذیر صادر می‌شود.
برای نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت بیش از ۱۰۰ کیلووات، اخذ مجوز زیست‌محیطی از سازمان محیط زیست الزامی است. در این مرحله باید گزارش اثرات زیست‌محیطی پروژه ارائه و پس از بررسی و تأیید کارشناسان، مجوز صادر شود تا از آسیب‌های احتمالی به محیط زیست جلوگیری شود.
درنهایت، پس از تکمیل همه مراحل و نصب تجهیزات، فعالان باید مجوز بهره‌برداری نهایی از وزارت صمت دریافت کنند. این مجوز براساس بازدید کارشناسان و تأیید تطابق با طرح اولیه صادر می‌شود و به دارنده آن اجازه می‌دهد فعالیت استخراج رمزارز را به‌طور رسمی و قانونی آغاز کند.
آموزش طراحی نیروگاه خورشیدی | راهنمای جامع احداث نیروگاه خورشیدی
جمع‌بندی؛ استخراج رمزارز با پنل خورشیدی
استفاده از انرژی خورشیدی برای استخراج رمزارز در ایران، با توجه به تابش بالای خورشید و هزینه‌های فزاینده برق، می‌تواند یک راهکار نوآورانه و پایدار باشد. این روش علاوه بر کاهش وابستگی به شبکه و ایجاد فرصت‌های اقتصادی و زیست‌محیطی، چالش‌هایی مانند هزینه اولیه بالا، نوسانات تولید و نیاز به مجوزهای قانونی دارد. بااینحال، درصورت طراحی اصولی سیستم، استفاده از فناوری‌های تکمیلی مانند ردیاب خورشیدی و باتری ذخیره‌ساز، و انتخاب موقعیت جغرافیایی مناسب، این مدل سرمایه‌گذاری می‌تواند در بلندمدت به‌صرفه و قابل توصیه باشد.
سؤالات متداول
بله، این فعالیت در صورت استفاده از برق تجدیدپذیر قانونی است و مجوزها توسط وزارت صمت و سازمان ساتبا صادر می‌شوند.
برای یک ماینر حرفه‌ای، هزینه راه‌اندازی حدود ۵۰۰ تا ۷۵۰ میلیون تومان است و بازگشت سرمایه بین ۳ تا ۵ سال برآورد می‌شود.
پنل‌های مونوکریستال با راندمان ۱۸ تا ۲۲ درصد برای شرایط اقلیمی ایران مناسب‌تر هستند. برای تأمین برق ماینرها، راندمان بالا و توان حدود ۴۰۰ وات در هر پنل توصیه می‌شود.
افزایش دما موجب افت راندمان حدود ۰.۳ درصد به‌ازای هر درجه سانتی‌گراد می‌شود. برای هر ماینر، ظرفیت تولید روزانه حدود ۷۵ تا ۸۰ کیلووات‌ساعت برق مورد نیاز است.
مناطق مرکزی و جنوبی ایران مانند یزد، طبس و سیرجان مناسب هستند. زاویه نصب بین ۳۰ تا ۳۵ درجه و جهت‌گیری به سمت جنوب توصیه می‌شود.
بله، در مناطق گرم استفاده از خنک‌کننده‌ها توصیه می‌شود. نگهداری شامل تمیزکاری دوره‌ای و بررسی فنی تجهیزات است.
با کاهش قیمت رمز ارز، بازگشت سرمایه کندتر می‌شود، اما در بلندمدت با حذف هزینه برق، سرمایه‌گذاری همچنان قابل دفاع است.
