توسط : گزارش جدید Ember نشان می‌دهد رشد بی‌سابقه انرژی خورشیدی و تداوم توسعه نیروگاه‌های بادی، جهان را در سال ۲۰۲۵ به نقطه عطفی در گذار از سوخت‌های فسیلی رسانده است. براساس این گزارش، نیروگاه‌های بادی و خورشیدی جهان در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ برای نخستین بار برق بیشتری نسبت به نیروگاه‌های زغال‌سنگ تولید کرده‌اند؛ دستاوردی که نشانه‌ای از تغییر مسیر تاریخی در نظام جهانی برق به شمار می‌رود.
به گزارش گاردین، تحلیل‌های Ember نشان می‌دهد در شش‌ماهه نخست امسال، تولید انرژی‌های تجدیدپذیر از رشد مصرف جهانی برق پیشی گرفته و موجب کاهش جزئی در استفاده از زغال‌سنگ و گاز طبیعی شده است.
در این مدت، تولید برق خورشیدی نسبت به نیمه نخست سال ۲۰۲۴ حدود ۳۰ درصد افزایش یافته و ۸۳ درصد از رشد تقاضای جهانی برق را تأمین کرده است. در همین حال، تولید برق بادی نیز بیش از ۷ درصد رشد داشته و درمجموع باعث شده انرژی‌های تجدیدپذیر برای نخستین بار جایگزین سوخت‌های فسیلی شوند.
«مالگورزاتا ویاتروس-موتیکا»، تحلیلگر ارشد برق در Ember و نویسنده این گزارش، این دستاورد را «نقطه عطفی حیاتی» در مسیر گذار جهانی انرژی توصیف کرده است: «انرژی خورشیدی و بادی اکنون با سرعتی زیاد درحال رشد هستند که می‌توانند پاسخ‌گوی افزایش تقاضای جهانی برق باشند. این نقطه آغاز تحولی است که در آن انرژی پاک با رشد تقاضا هم‌گام می‌شود.»
چین و هند؛ بازیگران اصلی در گذار انرژی
براساس این گزارش، چین و هند نقش اصلی را در جهش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر ایفا کرده‌اند؛ درحالی‌که ایالات متحده و اروپا همچنان وابستگی بیشتری به سوخت‌های فسیلی دارند.
در همین حال، گزارش جداگانه‌ای از آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) نشان می‌دهد که ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند تا پایان دهه جاری بیش از دو برابر شود؛ به‌طوری‌که حدود ۸۰ درصد از ظرفیت جدید انرژی پاک از فناوری خورشیدی تأمین خواهد شد.
«فاتح بیرول»، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی، دراین‌باره گفت: «در سال‌های آینده، رشد ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر عمدتاً با نیروگاه‌های خورشیدی رقم خواهد خورد؛ هرچند انرژی بادی، برق‌آبی، زیست‌توده و زمین‌گرمایی نیز سهم قابل‌توجهی خواهند داشت.»
آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد چین همچنان بزرگ‌ترین بازار رشد انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان باقی خواهد ماند و هند نیز تا پایان دهه جاری به دومین بازار بزرگ در این حوزه تبدیل می‌شود. فاتح بیرول افزود: «در کنار رشد بازارهای تثبیت‌شده، انتظار می‌رود استفاده از انرژی خورشیدی در اقتصادهایی مانند عربستان سعودی، پاکستان و چند کشور جنوب شرق آسیا نیز جهش چشمگیری داشته باشد.»
به گزارش Ember، چین در نیمه نخست سال جاری میلادی بیش از مجموع کل جهان به ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر خود افزود و درنتیجه، مصرف سوخت‌های فسیلی در این کشور نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۴ حدود ۲ درصد کاهش یافت.
در همین دوره، هند نیز میزان تولید انرژی تجدیدپذیر خود را بیش از سه برابر رشد تقاضای برق افزایش داد؛ موضوعی که باعث کاهش ۳.۱ درصدی مصرف زغال‌سنگ و افت ۳۴ درصدی مصرف گاز طبیعی در این کشور شد.
در مقابل، در ایالات متحده رشد تقاضای برق از ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر فراتر رفت و همین امر موجب شد تولید برق با زغال‌سنگ در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ حدود ۱۷ درصد افزایش یابد.
شوک به لابی قدرتمند سوخت‌های فسیلی: انرژی خورشیدی آمریکا تا ۲۰۲۸ از زغال‌سنگ پیشی می‌گیرد
در اتحادیه اروپا نیز اگرچه تقاضا برای برق افزایش اندکی نسبت به سال گذشته داشت، اما افت تولید نیروگاه‌های بادی و برق‌آبی به‌دلیل شرایط آب‌وهوایی باعث شد حتی رشد سریع انرژی خورشیدی هم نتواند از افزایش ۱۴ درصدی تولید برق با گاز و ۱.۱ درصدی با زغال‌سنگ جلوگیری کند.
گزارش جدید IEA: رشد جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر بین ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ با کاهش ۵ درصدی همراه است
تجدیدپذیر در ایران
در آیین افتتاح نیروگاه‌های تجدیدپذیر، وزیر نیرو ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر کشور را درحال‌حاضر (۲۰ مهر ۱۴۰۴) بیش از ۲۵۵۰ مگاوات اعلام کرد. وی با تفکیک سهم هر بخش توضیح داد که بیش از ۲۰۳۰ مگاوات از این ظرفیت متعلق به انرژی خورشیدی، حدود ۳۷۰ مگاوات مربوط به انرژی باد، ۱۰۰ مگاوات برق‌آبی کوچک و ۳۷۲ مگاوات شامل توربین‌های انبساطی و نیروگاه‌های زیست‌توده و بیوگاز است.
