توسط : با وجود رشد سریع فروش خودروهای برقی در سال‌های اخیر، ایالات متحده همچنان در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر از جمله چین و اروپا عقب مانده است. حذف یارانه‌های دولتی، تعرفه‌های بالای واردات و تغییرات سیاستی اخیر، آینده این بازار را با چالش‌های جدی مواجه کرده و کارشناسان هشدار می‌دهند که مسیر رشد خودروهای برقی در آمریکا ممکن است سخت‌تر از آنچه انتظار می‌رود باشد.
با نگاهی به آمارهای تازه شاید تصور کنید خودروهای برقی در ایالات متحده با محبوبیت روزافزون روبه‌رو هستند. در سال گذشته میلادی، فروش خودروهای تمام‌برقی از ۱.۲ میلیون دستگاه فراتر رفت؛ رقمی بیش از پنج برابرِ فروش چهار سال پیش. فروش خودروهای هیبریدی نیز تقریباً سه برابر شده است.
براساس داده‌های شرکت S&P Global Mobility، خودروهای برقی در ماه اوت، رکوردی بی‌سابقه، حدود ۱۰ درصد از کل فروش بازار آمریکا را تشکیل دادند. در گزارش‌های تازه‌ای که شرکت‌های جنرال موتورز، فورد، تسلا و چند خودروساز دیگر به سرمایه‌گذاران ارائه کردند نیز از رکوردشکنی فروش خودروهای برقی در سه‌ماهه گذشته خبر داده شد.
این عملکرد در شرایطی رخ داد که صنعت خودروسازی آمریکا هنوز با پیامدهای نرخ‌های بالای بهره، نگرانی خریداران از تورم، تعرفه‌ها و نوسانات اقتصادی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. تحلیلگران می‌گویند این جهش فروش، درواقع نتیجه شتاب خریداران برای استفاده از یارانه دولتی بود که تا پیش از پایان مهلت آن در سپتامبر، تا سقف ۷۵۰۰ دلار از قیمت برخی خودروهای برقی، هیبریدی قابل شارژ یا مجهز به پیل سوختی می‌کاست.
اکنون که این اعتبار مالیاتی به پایان رسیده، خودروسازان انتظار دارند روند رشد فروش به‌سرعت معکوس شود. مدیرعامل شرکت فورد، «جیم فارلی»، روز سه‌شنبه در یک نشست گفت: «صنعت خودروهای برقی همچنان پویایی خود را حفظ خواهد کرد، اما در مقیاسی بسیار کوچک‌تر از آنچه انتظار داشتیم.»
همچنین «پل جاکوبسن»، مدیر مالی جنرال موتورز، ماه گذشته در یک کنفرانس اظهار داشت: «انتظار دارم تقاضا برای خودروهای برقی به‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد و مدتی طول بکشد تا خریداران دوباره به بازار بازگردند.»
با وجود این رشد اخیر، ایالات متحده – به‌عنوان دومین بازار بزرگ خودرو در جهان – همچنان از بسیاری از کشورهای دیگر در فروش خودروهای برقی عقب مانده است.
به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، در بریتانیا، خودروهای تمام‌برقی و هیبریدی در سال گذشته نزدیک به ۳۰ درصد از کل فروش خودروهای جدید را تشکیل داده‌اند، و براساس آمارهای جدید صنعت، این رقم اکنون حتی بیشتر شده است.
در اروپا، این خودروها حدود از هر پنج خودرو، یکی را شامل می‌شوند. در چین – بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان – نیز سهم فروش خودروهای برقی در سال گذشته تقریباً به نیمی از کل فروش خودروها رسیده است. طبق برآورد IEA، این رقم در سال جاری احتمالاً از مرز ۵۰ درصد نیز عبور خواهد کرد و خودروهای برقی به جریان غالب بازار چین تبدیل خواهند شد.
چین در آستانه تبدیل‌شدن به قطب اصلی خودروهای برقی
در برخی کشورها، مانند نروژ و نپال، استقبال از خودروهای برقی حتی از این هم فراتر رفته است. هرچند در آمریکای لاتین، آفریقا و بخش‌هایی از آسیا، سهم خودروهای برقی از بازار هنوز پایین است، اما روند رشد در این مناطق شتاب قابل‌توجهی گرفته است.
تفاوت در سیاست‌ها
تحلیلگران می‌گویند سرعت پذیرش خودروهای برقی در ایالات متحده به‌دلیل حمایت نسبتاً ضعیف دولت از این بخش کند شده است؛ وضع محدودیت‌ها در زمینه یارانه‌ها، برنامه‌های معاوضه و مقررات ویژه باعث شده که صنعت خودروهای برقی در آمریکا نتواند مانند چین، بریتانیا و اروپا رشد کند.
رئیس‌جمهور پیشین، بایدن، تلاش زیادی برای افزایش سهم خودروهای برقی انجام داد و هدف‌گذاری کرد که این خودروها تا سال ۲۰۳۰ نیمی از کل فروش خودروهای جدید در آمریکا را تشکیل دهند.
دولت او قوانین مربوط به انتشار آلایندگی را سخت‌تر کرد، با خرید خودرو برای ناوگان دولتی تقاضا را افزایش داد، تولیدکنندگان خودرو را با وام و کمک‌های مالی برای سرمایه‌گذاری در EV ترغیب نمود، میلیاردها دلار صرف ساخت ایستگاه‌های شارژ کرد و اعتبار مالیاتی ۷۵۰۰ دلاری را برای خریداران گسترش داد.
حامیان این اقدامات بخشی از آن را به‌عنوان یک ضرورت رقابتی توصیف کردند و هشدار دادند که در غیر این صورت، خودروسازان آمریکایی ممکن است در برابر رقبا از چین و سایر کشورها عقب بمانند.
اما حالا ترامپ که اخیراً تغییرات اقلیمی را یک «حقه» خوانده بود، تلاش کرد بسیاری از این اقدامات، ازجمله اعتبار مالیاتی ۷۵۰۰ دلاری را لغو کند و استدلال کرد که این سیاست‌ها مردم را مجبور به خرید خودروهایی می‌کنند که در غیر این صورت نمی‌خواستند.
ترامپ تابستان امسال هنگام امضای لایحه‌ای برای لغو مقررات ایالت کالیفرنیا که هدف داشت فروش خودروهای بنزینی را تا سال ۲۰۳۵ به‌تدریج حذف کند، گفت: «ما می‌گوییم… شما مجبور نیستید همه این خودروها را بسازید. می‌توانید بسازید، اما این تصمیم را بازار می‌گیرد.»
با وجود اینکه خودروهای برقی در سال‌های اخیر در آمریکا قیمت کمتری پیدا کرده‌اند، هنوز نسبت به خودروهای بنزینی هم‌رده گران‌تر هستند. همچنین، خودروسازان چینی مانند BYD که به‌دلیل قیمت پایین در سایر بازارها سریع پیشرفت کرده‌اند، به‌دلیل تعرفه‌های بالای واردات خودرو از چین – که هم دولت بایدن و هم ترامپ از آن حمایت کردند – عملاً از بازار آمریکا کنار گذاشته شده‌اند.
براساس داده‌های شرکت تحقیقاتی صنعت خودرو Kelley Blue Book، تا ماه اوت، میانگین قیمت معامله یک خودروی برقی در آمریکا بیش از ۵۷ هزار دلار بوده است؛ یعنی حدود ۱۶ درصد بالاتر از میانگین کل خودروها.
ارزان‌ترین خودروی برقی موجود، نیسان لیف (Nissan Leaf)، قیمتی حدود ۳۰ هزار دلار (۲۲ هزار پوند) دارد. برای مقایسه، چندین مدل مشابه در بریتانیا با قیمتی کمتر از ۲۰ هزار پوند عرضه می‌شوند.
تحلیلگران می‌گویند رفتار خریداران در ماه‌های پیش رو بستگی به قیمت‌گذاری خودروسازان دارد، زیرا خودروسازان همزمان با پایان اعتبار مالیاتی و تعرفه‌های اعمال‌شده بر خودروها و قطعات وارداتی که ترامپ امسال معرفی کرد، رقابت می‌کنند.
شرکت هیوندای این هفته اعلام کرد که کاهش اعتبار مالیاتی را با کاهش قیمت خودروهای سری Ioniq برقی جبران خواهد کرد، اما تسلا اعلام کرد که هزینه پرداخت ماهانه برخی خودروهایش افزایش خواهد یافت.
«استفانی برینلی»، معاون بخش S&P Global Mobility، گفت با توجه به فشارهای ناشی از تعرفه‌ها، انتظار ندارد بسیاری از شرکت‌ها مانند هیوندای عمل کنند. او هشدار داد که با وجود اینکه برخی خریداران ممکن است همچنان خودروهای برقی را انتخاب کنند، «سال آینده چالش‌برانگیز خواهد بود.» برینلی افزود که شرکت او پیش‌بینی می‌کند کل فروش خودروها در سال ۲۰۲۶ حدود ۲ درصد کاهش یابد.
برینلی توضیح داد: «اگر تنها با تعرفه‌های جدید روبه‌رو بودید، شرایط به‌اندازه کافی سخت بود، اما اکنون هم تعرفه‌ها اعمال شده و هم مشوق‌ها حذف شده‌اند؛ بنابراین دو عامل اثرگذار داریم.»
خودروسازان پیش از این نیز درحال کاهش سرمایه‌گذاری در خودروهای برقی بودند و پژوهشگران هشدار می‌دهند که تغییرات سیاستی ترامپ ممکن است این کاهش را بیشتر کند. «کاترین یوسکو»، تحلیلگر پژوهشی در American Security Project گفت: «این ضربه بزرگی به صنعت خودروهای برقی است و نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.»
او افزود: «یارانه‌ها در ابتدا راهی برای ایجاد شرایط برابر بودند و اکنون که حذف شده‌اند، آمریکا راه زیادی برای جبران عقب‌ماندگی دارد.»
بااین‌حال، برینلی محتاط بود و ترجیح داد اعلام نکند که آمریکا در این صنعت عقب مانده است، صنعتی که هنوز در حال آزمایش گزینه‌های فناوری است. به گفته او: «آیا واقعاً خودروهای برقی راه‌حل نهایی و درست هستند؟ گفتن اینکه ما عقب مانده‌ایم، این فرض را ایجاد می‌کند که این تنها و بهترین گزینه است و فکر می‌کنم هنوز کمی زود است که این را بگوییم.»
