توسط : براساس گزارش جدید IEEE، انرژی خورشیدی در سال ۲۰۲۴ بیشترین سهم را در ظرفیت جدید نیروگاهی جهان داشته و ۷۰ درصد از ظرفیت افزوده‌شده جهانی از سامانه‌های فتوولتائیک تأمین شده است. چین و ایالات متحده نیز رکورد نصب نیروگاه‌های خورشیدی جدید را به ثبت رسانده‌اند.
در تازه‌ترین نسخه از گزارش سالانه IEEE درباره نقش انرژی خورشیدی در گذار جهانی به انرژی‌های تجدیدپذیر، آمده که سهم این منبع پاک در ترکیب تولید برق جهان به‌طور پیوسته درحال افزایش است. طبق این گزارش، سهم برق تولیدی از سامانه‌های فتوولتائیک در سال ۲۰۲۴ به ۶.۸ درصد رسیده است. در این گزارش همچنین به نقش فزاینده سامانه‌های ذخیره‌سازی باتری متصل به شبکه (BESS) در مقایسه با نیروگاه‌های ذخیره‌سازی تلمبه‌ای اشاره شده است.
با وجود آنکه زغال‌سنگ همچنان بزرگ‌ترین منبع تولید برق در جهان به شمار می‌رود و ظرفیت آن درحال افزایش است، رشد ظرفیت جدید تقریباً به‌طور کامل از بخش انرژی خورشیدی تأمین می‌شود.
برای نخستین‌بار؛ تولید جهانی برق تجدیدپذیر از زغال‌سنگ پیشی گرفت
سال ۲۰۲۴، حدود ۷۰ درصد از ظرفیت جدید تولید برق جهان از سامانه‌های خورشیدی نصب‌شده حاصل شد؛ رقمی که با رکورد نصب ۲۷۸ گیگاوات در چین و ۳۸ گیگاوات در ایالات متحده همراه بوده است. در پایان سال ۲۰۲۴، ظرفیت نصب‌شده جهانی انرژی خورشیدی از مرز ۲ تراوات گذشت که تنها چین، نیمی از آن یعنی حدود ۱ تراوات را به خود اختصاص داده است.
محققان پیش‌بینی می‌کنند که در آینده شاهد افزایش تولید برق از همه منابع خواهیم بود، زیرا رشد صنعتی شدن، برنامه‌های برق‌رسانی و توسعه اقتصادی منطقه‌ای تقاضای بیشتری ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، افزایش نیاز به برق برای کاربردهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی یک متغیر مهم و دشوار برای پیش‌بینی است. طبق گزارش، بقای منابع مبتنی بر سوخت فسیلی همچنان محتمل است، حتی اگر فقط برای جلوگیری از خاموشی‌ها باشد.
نویسندگان گزارش می‌نویسند: «سهم منابع تجدیدپذیر از تولید برق با سرعت بالایی از سال ۲۰۱۰ افزایش یافته است، اما هنوز به اندازه کافی نیست تا پاسخگوی رشد کلی تقاضا باشد.»
همزمان، نمودارهای دایره‌ای نشان می‌دهند درحالی‌که تولید برق جهانی همچنان توسط منابع فسیلی غالب است، اما منابع تجدیدپذیر، شامل باد، خورشیدی و آب، به شکل‌گیری ترکیب آینده تولید برق کمک می‌کنند و در این میان انرژی خورشیدی سهم غالب را دارد. همچنین نویسندگان تأکید می‌کنند که افزایش برق‌رسانی و بازنشستگی آینده نیروگاه‌های فسیلی قدیمی می‌تواند نرخ رشد انرژی خورشیدی و بادی را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد.
براساس گزارش، با ترکیب انرژی خورشیدی، بادی، هسته‌ای و آبی، منابع «کم‌کربن» در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۰ درصد از کل برق تولیدی جهان را تأمین کردند. این افزایش عمدتاً به‌دلیل رشد انرژی خورشیدی و بادی بوده است، درحالی‌که انرژی آبی اندکی افزایش داشته و هسته‌ای نسبتاً ثابت باقی مانده است. نویسندگان گزارش اشاره می‌کنند که هر دو منبع باد و خورشید درحال نزدیک شدن به سطح تولید انرژی مشابه نیروگاه‌های هسته‌ای هستند و احتمالاً طی یک تا دو سال آینده از آن فراتر خواهند رفت.
سال گذشته، گزارش سالانه IEEE در زمینه PV داده‌هایی را درباره مقایسه ذخیره‌سازی برق با استفاده از انرژی آبی پمپی و سامانه‌های ذخیره‌سازی باتری شبکه‌ای (BESS) ارائه کرد. آخرین گزارش نشان می‌دهد که رشد سریع BESS در ذخیره‌سازی در مقیاس شبکه در مقایسه با انرژی آبی پمپی مشاهده شده است.
طبق گزارش، ظرفیت جهانی سامانه‌های ذخیره‌سازی باتری در مقیاس شبکه در سال ۲۰۲۴ برابر با ۱۲۶.۱ گیگاوات بوده است که چین با ۷۵.۲ گیگاوات، معادل ۶۰ درصد از کل، بیشترین سهم را دارد. ایالات متحده ۲۵.۷ گیگاوات و اروپا جمعاً ۱۱.۱ گیگاوات ظرفیت نصب کرده‌اند. در ایالات متحده، ظرفیت BESS شبکه‌ای برای اولین بار در سال ۲۰۲۴ از ظرفیت انرژی آبی پمپی پیشی گرفت و انتظار می‌رود که انتقال مشابهی در سطح جهانی در سال جاری یا ۲۰۲۶ رخ دهد.
درمجموع، گزارش IEEE نشان می‌دهد که سال ۲۰۲۴ سال برجسته‌ای برای تولید انرژی خورشیدی و ذخیره‌سازی باتری در مقیاس شبکه بوده است. با افزایش تقاضای جهانی برای برق، انتظار می‌رود سهم انرژی خورشیدی نیز افزایش یابد، همان‌طور که روندهای اخیر نشان می‌دهند.
در پایان سال ۲۰۲۴، گزارش اشاره می‌کند که تقریباً ۱۹ کشور سطح تولید برق خورشیدی بیش از ۱۰ درصد از شبکه ملی خود داشته‌اند. تحقیقات و توسعه بیشتر در فناوری‌های سلول‌های خورشیدی و باتری می‌تواند به حفظ این روند شتاب‌دهنده کمک کند.
گفتنی‌ست در ایران اما سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر از تولید برق کشور به سه درصد رسیده و ظرفیت فعلی نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور ۲۵۵۰ مگاوات اعلام شده است.
