اخبار انرژی ایران

برق خورشیدی در کشاورزی؛ راه‌حلی برای پایان ناترازی انرژی و افزایش بهره‌وری

یکصدوبیست‌وهفتمین جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی با موضوع «پیشنهاد طرح جدید تأمین انرژی چاه‌های کشاورزی» صبح امروز (شنبه، ۲۵ اسفند ۱۴۰۳) با حضور غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی، سیدهادی شریعت‌یار، معاون دادستان استان، محمدرضا توکلی‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی، و جمعی از مسئولان دستگاه‌های اجرایی و نمایندگان بخش خصوصی برگزار شد.

در این جلسه، اعضای شورا به بررسی ۱۶ ماده از دستورالعمل جدید تأمین انرژی چاه‌های کشاورزی پرداختند. این موضوع با توجه به اینکه بیش از ۴۳ درصد از انرژی برق استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بر اساس گزارش پژوهشکده ملی انرژی وزارت نیرو، نصب مولد‌های خورشیدی و نیروگاه‌های محلی برای تأمین برق چاه‌های کشاورزی می‌تواند بیش از ۲ میلیارد دلار صرفه‌جویی در بودجه‌های این حوزه ایجاد کند و انتشار گاز دی‌اکسیدکربن را نیز به میزان ۱۰ میلیارد کیلوگرم کاهش دهد.

علی‌اکبر لبافی، دبیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی، در این باره گفت: «با اجرای کامل طرح تجهیز چاه‌های کشاورزی به پنل‌های خورشیدی، بیش از ۳۵۰۰ مگاوات از ظرفیت نیروگاه و شبکه توزیع برق کشور آزاد می‌شود. همچنین، با کاهش ۷ تراوات‌ساعتی مصرف و تولید ۳.۵ تراوات‌ساعت برق خورشیدی، بیش از ۷ هزار میلیارد تومان سودآوری برای کشور حاصل خواهد شد. این طرح می‌تواند مصرف ۳.۵ میلیارد لیتر گازوئیل در نیروگاه‌ها را کاهش داده و مشکل خاموشی‌های زمستانه صنایع و بخش خانگی را به‌طور دائمی برطرف کند.»

بازدهی پایین انرژی در چاه‌های کشاورزی

علیرضا خدابنده، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی، با اشاره به بازدهی پایین انرژی در چاه‌های کشاورزی، گفت: «میانگین بازدهی چاه‌های کشاورزی استان تنها ۲۳ درصد است. تاکنون ۱۴۰ حلقه چاه به پنل‌های خورشیدی مجهز شده‌اند، اما برای دو هزار و ۲۰۰ حلقه چاه دیگر که اعلام آمادگی کرده‌اند، نیاز به ایجاد زیرساخت‌های لازم است.»

وی افزود: «در سال ۱۴۰۳، ۴۳ درصد از برق تولیدشده در استان به بخش کشاورزی اختصاص یافته است. از این مقدار، تنها ۵۰۰ میلیون کیلووات‌ساعت برق به‌عنوان مازاد ظرفیت تولید تأمین نشده که حدود ۱۵ درصد از نیاز موجود بوده است. این نشان می‌دهد که ۸۵ درصد از نیاز بخش کشاورزی در سال جاری تأمین شده و ما همچنان بر افزایش ظرفیت تولید متمرکز هستیم.»

خدابنده همچنین اعلام کرد: «کشاورزان خراسانی در سال ۱۴۰۳ بیش از ۷۰۰ مگاوات برق خورشیدی تولید کرده‌اند. قانون وزارت نیرو را موظف کرده است که به‌صورت بیست‌وچهارساعته و در تمام فصول سال، انرژی موردنیاز متقاضیان بخش کشاورزی را براساس سقف ساعات مندرج در پروانه بهره‌برداری آب تأمین کند.»

چالش‌ها و آسیب‌شناسی طرح

با وجود مزایای طرح نصب پنل‌های خورشیدی، نمایندگان جامعه کشاورزان استان به چالش‌های اجرایی این طرح اشاره کردند. عین‌الله سهرابی، یکی از نمایندگان جامعه کشاورزان، گفت: «نصب نیروگاه‌های محلی نیاز به پیوست‌های دقیق آمایش سرزمینی دارد، زیرا ایجاد این نیروگاه‌ها به شکل بومی می‌تواند آسیب‌های زیست‌محیطی جدی داشته باشد. علاوه بر این، فرایند تعمیر و نگهداری از آن‌ها پیچیده و گران‌قیمت است و از عهده کشاورزان برنمی‌آید.»

حذف چاه‌های غیرمجاز

غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی، با تأکید بر فعالیت تعداد زیادی چاه غیرمجاز، گفت: «اجرای این طرح نباید به‌گونه‌ای باشد که برای کشاورزان محدودیت‌آفرینی کند. امروزه برای بیش از ۳۷ پهنه دشت در استان مطالعات دقیق سرزمینی وجود ندارد و مشخص نیست که میزان برداشت آب و تعداد چاه‌های غیرمجاز در آن‌ها چقدر است. نصب پنل‌های خورشیدی می‌تواند با کاهش هزینه‌های برداشت آب از چاه‌های مجاز، مسئله چاه‌های غیرمجاز را نیز سامان‌دهی کند.»

مصوبات شورا

شورا در این جلسه مقرر کرد که شرکت توزیع نیروی برق استان موظف باشد رسیدگی به درخواست‌های ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی در بخش کشاورزی را در اولویت قرار دهد. همچنین، اداره کل جهاد کشاورزی خراسان رضوی موظف شد تا از کشاورزان خردمقیاس که به‌صورت شراکتی از چاه‌ها استفاده می‌کنند، حمایت‌های اداری، حقوقی و اعتباری لازم را به عمل آورد. سازمان تعاون روستایی استان نیز موظف شد تا در ضرب‌الاجل ۱۰روزه، راهکار‌های تشویق تشکل‌های کشاورزی به مشارکت در اجرای نیروگاه‌های محلی را ارائه کند.

طرح تجهیز چاه‌های کشاورزی به پنل‌های خورشیدی نه‌تنها می‌تواند مشکل ناترازی انرژی را برطرف کند، بلکه به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های بخش کشاورزی کمک شایانی خواهد کرد. با این حال، اجرای موفق این طرح نیازمند توجه به چالش‌های اجرایی و حمایت همه‌جانبه از کشاورزان است.

منبع: شهرآرانیوز