درحالیکه جهان بهسوی کنار گذاشتن سوختهای فسیلی پیش میرود، دولت ترامپ در آمریکا، زغال سنگ را بار دیگر در مرکز سیاستهای معدنی و انرژی خود قرار داده است.
به گزارش اویل پرایس، وزارت کشور آمریکا هفته گذشته ۱۰ ماده معدنی جدید را به فهرست «مواد حیاتی برای اقتصاد و امنیت ملی» افزود. در میان آنها، نام زغالسنگ متالورژیکی – که در فولادسازی کاربرد دارد – بیش از همه جلب توجه کرد. سایر مواد تازهاضافهشده شامل مس، نقره، بور، سرب، فسفات، پتاس، رنیوم، سیلیکون و تعدادی دیگر از عناصر معدنی کلیدی هستند.
این فهرست درواقع نقشه راهی برای سیاست صنعتی و امنیتی واشینگتن به شمار میرود و تعیین میکند کدام پروژهها از مشوقهای فدرال بهرهمند میشوند، اولویتهای تحقیقاتی و ذخیرهسازی چیست، و سرمایهگذاران باید روی چه موادی بهعنوان منابع استراتژیک بلندمدت حساب باز کنند.
مقامات آمریکایی و کارشناسان صنعت معتقدند که تقویت تولید داخلی مواد معدنی، ازجمله زغالسنگ، میتواند کشور را در برابر شوکهای احتمالی بازار جهانی یا محدودیتهای صادراتی از سوی رقبایی مانند چین – که بخش عمده پالایش مواد معدنی حیاتی جهان را در اختیار دارد – مصون کند.
بااینحال، گنجاندن زغالسنگ در این فهرست در کنار اورانیوم، بسیاری را شگفتزده کرد. این درحالی است که استخراج اورانیوم در مناطقی از آمریکای شمالی مانند کبک، ناواهو نیشن و گرند کنیون ممنوع یا محدود شده است. در کبک، از سال ۲۰۱۳ استخراج اورانیوم به دلایل زیستمحیطی در عمل متوقف مانده است.
در سطح جهانی نیز، کشورهایی نظیر آلمان، سوئیس، ایتالیا و تایوان پس از فاجعه هستهای فوکوشیما در سال ۲۰۱۱، مسیر خروج از انرژی هستهای را در پیش گرفتند. با وجود این، ایالات متحده همچنان بزرگترین تولیدکننده برق هستهای در جهان است و با ظرفیت نصبشده ۱۰۲ گیگاوات، از فرانسه و چین پیشی گرفته است.
زغالسنگ، که آلایندهترین سوخت فسیلی شناخته میشود، در کشورهای توسعهیافته بهدلیل سیاستهای اقلیمی و گسترش انرژیهای تجدیدپذیر، بهسرعت درحال حذف است. احتراق آن بیشترین میزان دیاکسیدکربن را نسبت به سایر سوختها آزاد میکند و منبع انتشار گازهای مضری همچون دیاکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن است.
انگلستان در سپتامبر ۲۰۲۴ آخرین نیروگاه زغالسوز خود را تعطیل کرد و کشورهایی چون بلژیک، پرتغال و سوئد نیز بهطور کامل از این سوخت خارج شدهاند. آلمان نیز هرچند در بحران انرژی سال ۲۰۲۲ موقتاً به زغال سنگ بازگشت، اما قصد دارد آن را تا سال ۲۰۳۸ بهطور کامل کنار بگذارد.
بااینحال، در اقتصادهای نوظهور آسیا تصویر متفاوتی دیده میشود. تقاضای جهانی برای زغال سنگ در سال ۲۰۲۴ به بالاترین سطح تاریخی خود رسید که عمدتاً ناشی از رشد مصرف در چین و هند بود.
چین همچنان به ساخت نیروگاههای زغالسوز جدید ادامه میدهد تا از نوسانات تولید انرژی خورشیدی و بادی پشتیبانی کند. تنها در سال ۲۰۲۳، میزان ساخت نیروگاههای زغالسوز جدید در چین از مجموع کل جهان بیشتر بود.

