گزارشی ویژه از سوی سازمان ملل متحد نشان میدهد که جهان از زمان توافق پاریس در سال ۲۰۱۵، که جرقهای برای انقلاب انرژی پاک بود، تا چه اندازه در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر پیشرفت کرده است. دبیرکل سازمان علت این تحول را توجیه اقتصادی انرژیهای تجدیدپذیر میداند.
این گزارش توسط «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل، در سخنرانی منتشر شد که در آن مزایا و اقدامات موردنیاز برای پیشبرد گذار جهانی به انرژی پاک تشریح شد. همچنین این گزارش با همکاری نهادهای وابسته به سازمان ملل و شرکای بینالمللی، ازجمله سازمان جهانی هواشناسی (WMO)، تهیه شده است.
گوترش در این سخنرانی تأکید کرد:
«انرژیهای تجدیدپذیر از نظر ظرفیت نصبشده جهانی تقریباً با سوختهای فسیلی برابری میکنند و این تنها آغاز راه است. سال گذشته، تقریباً تمام ظرفیت نیروگاهی جدید ساختهشده از منابع تجدیدپذیر بود. در هر قارهای روی زمین، ظرفیت تجدیدپذیر بیش از سوختهای فسیلی افزایش یافت. همچنین تجدیدپذیرها نزدیک به یکسوم برق جهان را تولید کردند.»
بیشتر بخوانید: انرژیهای تجدیدپذیر تا سال ۲۰۲۶ از زغالسنگ پیشی گرفته و به بزرگترین منبع تولید برق جهان تبدیل میشوند
براساس این گزارش، در سال ۲۰۲۳ انرژی پاک سهم قابل توجهی در رشد اقتصاد جهانی داشته است. بهطوریکه این بخش ۱۰ درصد از رشد تولید ناخالص داخلی جهان را بهخود اختصاص داد؛ در هند ۵ درصد، در ایالات متحده ۶ درصد، در چین – بهعنوان پیشرو در گذار انرژی – ۲۰ درصد، و در اتحادیه اروپا نزدیک به ۳۳ درصد.
گوترش در سخنرانی خود با عنوان «لحظهای برای فرصت: شتاببخشی به عصر انرژی پاک» گفت: «دلیل این تحول روشن است؛ چون از نظر اقتصادی مقرونبهصرفه است.»
در همین راستا، سازمان جهانی هواشناسی (WMO) نیز با پشتیبانی از خدمات ملی هواشناسی و هیدرولوژی (NMHSs) تلاش میکند تا با تولید و بهکارگیری دادههای مرتبط با وضعیت هوا، آب و اقلیم، توسعه انرژی پاک را در سطح ملی تسریع کند.
«روبرتا بوسکولو»، رئیس بخش اقلیم و انرژی سازمان جهانی هواشناسی (WMO)، نیز بیان کرد: «همزمان با شتاب جهان برای گذار از سوختهای فسیلی، ما باید بهسمت سامانههای هوشمند حرکت کنیم؛ سامانههایی که قادر باشند آینده را پیشبینی کرده، خود را سازگار سازند و در شرایط اقلیمی متغیر شکوفا شوند. خدمات مرتبط با هوا، آب و اقلیم برای تأمین آیندهای پاک، پایدار و عادلانه در حوزه انرژی حیاتی هستند.»
به گفته کارشناسان، اهمیت خدمات هوا، آب و اقلیم برای بخش انرژی به این دلیل است که سیستمهای انرژی پاک – بهویژه انرژی خورشیدی، بادی و برقآبی – بهشدت به شرایط جوی و اقلیمی وابستهاند. این سیستمها در برابر نوسانات و پدیدههای حدی آسیبپذیرند. ازاینرو، ادغام دادههای اقلیمی در برنامهریزی انرژی برای تضمین تأمین مطمئن، تابآور و پایدار برق امری ضروری به شمار میرود.
سازمان جهانی هواشناسی (WMO) نقش کلیدی در این فرایند ایفا میکند و با ارائه راهنماها، ابزارها و بسترهای تبادل دانش، ادغام دادههای اقلیمی در برنامهریزی انرژی را تسهیل میسازد. یکی از اقدامات مهم WMO، ارزیابیهای سالانه اقلیم و انرژی است. این سازمان با همکاری آژانس بینالمللی انرژیهای تجدیدپذیر (IRENA) گزارشی منتشر میکند که تغییرات ناشی از اقلیم در پتانسیل و تقاضای انرژیهای تجدیدپذیر را بررسی میکند.
گزارش نیمه نخست ۲۰۲۵: رکورد سرمایهگذاری جهانی در انرژیهای تجدیدپذیر با وجود چالشها