با هر مترمربع زمین چقدر برق می‌توان تولید کرد؟ | کسب درآمد با نصب پنل خورشیدی

با افزایش قیمت برق و اجرای سیاست‌های جدید خرید تضمینی توسط دولت ــ که این روزها بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته ــ فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی خورشیدی برای خانوارها بیش از پیش مهیا شده است. اکنون بسیاری از افراد می‌توانند با بهره‌گیری از زمین یا پشت‌بام‌های بلااستفاده، نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس احداث کرده و از فروش برق تولیدی به شبکه سراسری، درآمدی پایدار کسب کنند. این سیاست‌ها نه‌تنها به کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی و افزایش پایداری شبکه برق کشور کمک می‌کنند، بلکه به‌عنوان منبعی مطمئن برای اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی جوامع محلی نیز مطرح‌اند. اما با توجه به متراژ زمین در اختیار، چه تعداد پنل خورشیدی می‌توان نصب کرد و چه ظرفیتی از تولید برق قابل دستیابی است؟ در این مقاله از کلین‌پست به این پرسش پاسخ می‌دهیم.

وزن و ابعاد پنل‌های خورشیدی

اندازه یک پنل خورشیدی نقش مستقیمی در میزان تولید انرژی آن دارد. هرچه پنل بزرگ‌تر باشد، سطح جذب نور خورشید بیشتر می‌شود و در نتیجه برق بیشتری تولید می‌شود. این پنل‌ها معمولاً چگالی توان بالاتری نیز دارند؛ یعنی می‌توانند در فضای محدود، انرژی بیشتری تولید کنند. همین ویژگی آن‌ها را به گزینه‌ای مطلوب برای فضاهای محدود اما با نیاز انرژی بالا تبدیل می‌کند.

اما بزرگ‌تر بودن همیشه هم به معنای بهتر بودن نیست. پنل‌های خورشیدی بزرگ‌تر، وزن بیشتری دارند و در نتیجه ممکن است به سازه‌های نگهدارنده قوی‌تری نیاز داشته باشند. همچنین نصب آن‌ها به نیروی انسانی و فضای کاری بیشتری نیاز دارد. بنابراین هنگام طراحی یک سیستم خورشیدی، باید ابعاد پنل را در کنار عواملی مانند وزن، عملکرد، هزینه نصب و شرایط سقف یا زمین مورد نظر بررسی کرد تا بهینه‌ترین طراحی انتخاب شود.

در فرایند نصب، تنها قرار دادن فیزیکی ماژول‌ها روی یک سطح کافی نیست. طراحی صحیح سیستم خورشیدی نیازمند در نظر گرفتن فاصله مناسب بین پنل‌ها برای تهویه بهتر، پیش‌بینی مسیرهای کابل‌کشی، و همچنین انتخاب زاویه شیب مطلوب برای بیشینه‌سازی جذب نور خورشید در طول سال است.

نصب پنل‌های خورشیدی روی پشت‌بام یکی از رایج‌ترین گزینه‌هاست، اما باید توجه داشت که فضای سقف معمولاً محدود است. برای همین، هماهنگی میان ابعاد پنل‌های انتخابی و سطح موجود روی سقف کاملاً ضروری است.

متوسط اندازه پنل‌های خورشیدی مسکونی حدود ۱۶۵ در ۹۹ سانتی‌متر است. اگرچه بسته به برند، مدل و سال ساخت، این اندازه ممکن است کمی متفاوت باشد. در مقابل، پنل‌های خورشیدی تجاری که در پروژه‌های بزرگ مانند انبارها یا ساختمان‌های اداری و شهرداری استفاده می‌شوند، معمولاً حدود ۱۹۸ سانتی‌متر طول دارند.

وزن پنل‌ها؛ نکته کلیدی هنگام طراحی سیستم خورشیدی

یکی از نکات کلیدی هنگام طراحی سیستم خورشیدی، توجه به وزن پنل‌هاست؛ مخصوصاً اگر قرار است روی سقف نصب شوند. دانستن وزن پنل‌ها کمک می‌کند تا مطمئن شوید که سقف ساختمان تحمل بار را دارد یا نیاز به تقویت دارد.

بیشتر پنل‌های خورشیدی حدود ۱۸ کیلوگرم وزن دارند. اگر این وزن کل پنل‌ها را بر مساحت تقریبی تقسیم کنیم، فشاری که بر هر مترمربع بر سقف وارد می‌شود را می‌توان محاسبه کرد. علاوه‌براین، باید وزن تجهیزات نصب مانند پایه‌ها و اتصالات را نیز در نظر گرفت.

اگرچه اندازه و وزن پنل‌های خورشیدی بسته به سازنده و مدل می‌تواند متفاوت باشد، طیف‌های رایجی از اندازه‌ها و وزن‌ها در بازار وجود دارند. برای مثال، پنل‌های کریستالی سیلیکونی که رایج‌ترین نوع پنل‌ها هستند، معمولاً ابعادی در حدود ۱.۶ متر در ۱ متر دارند و وزن آن‌ها بین ۱۵ تا ۲۵ کیلوگرم است. این پنل‌ها به‌دلیل راندمان بالا و طول عمر زیاد، در اکثر سیستم‌های مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در مقابل، پنل‌های لایه نازک سبک‌تر هستند (حدود ۵ تا ۱۰ کیلوگرم) و می‌توانند ابعادی تا ۲ متر در ۱ متر داشته باشند. اگرچه راندمان پایین‌تری نسبت به پنل‌های سیلیکونی دارند، اما در پروژه‌هایی که وزن اهمیت زیادی دارد (مانند سقف‌های حساس یا سیستم‌های قابل حمل) بسیار مفید هستند. به‌طور کلی، پنل‌های مسکونی و تجاری به‌طور میانگین توان و ابعاد زیر را دارند:

نوع پنل	ابعاد تقریبی	توان خروجی	کاربرد
مسکونی	۱۶۵ × ۹۹ سانتی‌متر	۳۰۰ تا ۴۰۰ وات	مناسب سقف خانه‌ها؛ توازن میان ابعاد و راندمان
تجاری	۱۹۸ × ۹۹ سانتی‌متر	۴۰۰ تا ۵۰۰ وات	مناسب پروژه‌های بزرگ؛ نیازمند فضای بیشتر

از هر مترمربع زمین چه میزان برق خورشیدی می‌توان گرفت؟

در جدول زیر برآوردی کلی از مساحت مورد نیاز برای سیستم‌های خورشیدی با توان‌های مختلف را می‌بینید. توجه داشته باشید که این مقادیر برای پنل‌هایی با توان بالای ۳۲۰ وات هستند. اگر از پنل‌های قدیمی‌تر با توان کمتر استفاده شود (مثلاً ۲۵۰ یا ۲۸۰ وات)، به حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد فضای بیشتر نیاز خواهد بود. برعکس، اگر از پنل‌های مدرن با توان بالاتر مانند ۳۹۰ وات یا بیشتر استفاده کنید، فضای مورد نیاز حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش می‌یابد.

ظرفیت نیروگاه (کیلووات)	فضای نصب روی زمین یا سقف مسطح با استراکچر ۳۰ درجه	فضای نصب روی سقف شیبدار با زاویه ۱۲ تا ۱۵ درجه	تعداد حدودی پنل مسکونی	تعداد حدودی پنل تجاری
۱	۹ تا ۱۱ مترمربع	۸.۲ مترمربع	۳	۲
۲	۱۸ تا ۲۲ مترمربع	۱۶.۵ مترمربع	۵ تا ۶	۴
۳	۳۰ تا ۳۴ مترمربع	۲۵ مترمربع	۷ تا ۸	۶
۵	۵۰ تا ۶۰ مترمربع	۴۲ مترمربع	۱۲ تا ۱۳	۱۰
۱۰	۱۰۰ تا ۱۲۰ مترمربع	۸۵ مترمربع	۲۴ تا ۲۶	۱۸ تا ۲۰
۱۵	۱۴۰ تا ۱۸۰ مترمربع	۱۲۵ مترمربع	۳۵ تا ۳۹	۲۶ تا ۲۹
۲۰	۱۸۰ تا ۲۴۰ مترمربع	۱۷۰ مترمربع	۴۷ تا ۵۲	۳ تا ۳۹
۵۰	۴۵۰ تا ۶۰۰ مترمربع	۴۲۰ مترمربع	۱۱۶ تا ۱۲۹	۸۷ تا ۹۶
۱۰۰	۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ مترمربع	۸۵۰ مترمربع	۲۳۲ تا ۲۵۷	۱۷۳ تا ۱۹۱

کسب درآمد با احداث نیروگاه با ظرفیت ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلووات

گفتنی است که صندوق کارآفرینی امید به منظور توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و رفع ناترازی انرژی، با سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق (ساتبا) تفاهم‌نامه همکاری امضا کرده است. براین‌اساس، برای احداث یا توسعه نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلووات تسهیلاتی در نظر گرفته شده است. این تسهیلات در چارچوب مدل‌های سرمایه‌گذاری خرید تضمینی براساس ماده (۶۱) قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی و همچنین عرضه برق در تابلوی سبز بورس انرژی پرداخت خواهد شد.

شرکت توانیر نیز امکان نصب نیروگاه‌های خورشیدی روی پشت‌بام منازل مسکونی و فروش تضمینی برق تولیدی به شبکه را فراهم کرده است. به گفته حسینی‌مهر، مجری توسعه نیروگاه‌های خورشیدی توانیر، شهروندان می‌توانند با مراجعه به شرکت‌های توزیع برق استان خود، پس از تأیید کارشناسان، قرارداد ۲۰ ساله فروش برق تولیدی خود را منعقد کنند. همچنین، هزینه سرمایه‌گذاری این طرح بین ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان به‌ازای هر کیلووات برآورد شده که بازگشت سرمایه آن کمتر از ۵ سال پیش‌بینی می‌شود.

براساس مصوبه، برق تولیدی صرفاً برای فروش به شبکه بوده و با نرخ تضمینی خریداری می‌شود. در سال جاری، هر کیلووات‌ساعت برای مشترکان عادی ۲۵۰۰ تومان و برای مشترکان تحت حمایت ۳۰۰۰ تومان خریداری می‌شود. همچنین نیروگاه‌های نصب‌شده در ۳-۴ سال گذشته هم‌اکنون با قیمت ۳-۴ هزار تومان به‌ازای هر کیلووات‌ساعت خریداری می‌شوند.

نحوه درخواست و ثبت‌نام برای نصب سامانه‌های خورشیدی

به گفته مسئولان توانیر، متقاضیان می‌توانند با مراجعه به شرکت‌های توزیع برق استان محل سکونت خود، فرایند ثبت‌نام و نصب این سامانه‌ها را آغاز کنند. پس از مراجعه متقاضی، کارشناسان شرکت توزیع نسبت به بازدید از ساختمان و ارزیابی مقاومت سازه اقدام می‌کنند. در صورت تأیید شرایط فنی، قرارداد ۲۰ ساله خرید تضمینی برق در همان روز امضا خواهد شد.

پس از عقد قرارداد، متقاضی می‌تواند پیمانکار مورد نظر خود را از میان فهرست شرکت‌های مورد تأیید انتخاب کند. فرایند نصب و راه‌اندازی نیروگاه پس از تأمین تجهیزات لازم انجام می‌شود. پس از اتمام مراحل نصب و اتصال به شبکه، میزان برق تولیدی از طریق سامانه مهرسان محاسبه و به‌صورت ماهانه مبلغ آن از سوی ساتبا به حساب مالک واریز می‌گردد. 

سؤالات متداول

About The Author